W ostatnich dniach Waszyngton podjął decyzję o dofinansowaniu systemu broni laserowej wysokiej mocy Żelazny Promień (Keren Bar’zel / Iron Beam), rozwijanego przez przedsiębiorstwo Rafael Advanced Defense Systems w porozumieniu z izraelskim ministerstwem obrony. Amerykańskie finansowe zaangażowanie może oznaczać dopływ gotówki, który przyspieszy wprowadzenie lasera do służby operacyjnej.

Cahal jest przekonany, że program należy nie tylko kontynuować, ale wprowadzić na nowe tory. Wpływ na tę decyzję miała napaść Hamasu połączona ze zmasowanym atakiem za pomocą różnych środków napadu powietrznego. Prawdopodobnie temat współpracy znalazł się w programie spotkań amerykańskich i izraelskich przedstawicieli tuż po wybuchu wojny.

Pakiet środków pomocowych administracji Bidena wynoszący około 106 miliardów dolarów, przeznaczony dla Ukrainy, Tajwanu i właśnie Izraela, zakłada inwestycję w ten system i przekazanie 1,2 miliarda dolarów na dalsze izraelskie prace rozwojowe. Według Douga Busha, szefa działu zaopatrzenia w sekretariacie US Army, możliwe jest, że Waszyngton będzie chciał skorzystać z systemu dla własnych potrzeb.



– Technika Iron Beam jest intrygująca – powiedział Bush. – Jeśli Izraelczycy odniosą sukces, amerykańskie wojska lądowe z pewnością mogą pomyśleć o wykorzystaniu jego zalet.

Bush dodał, że podczas ostatniej podróży do Państwa Żydowskiego widział pierwszy prototyp Żelaznego Promienia i jest zadowolony z amerykańskich inwestycji w jego rozwój. Nie oznacza to jednak żadnych decyzji, ale wyrażenie pewnych zamiarów i sygnał, że Amerykanie mają izraelskie próby laserowe na oku. Ideę finansowania programu broni laserowej w Izraelu dobrze opisują inne słowa Busha.

– System izraelski charakteryzuje się nieco innym podejściem technicznym, ale jest to dobre uzupełnienie naszych rozwiązań, ponieważ w pewnym sensie podążamy jedną ścieżką – powiedział Bush. – Jeśli izraelskie podejście będzie działać dobrze, moglibyśmy pomyśleć o wykorzystaniu go na nasze potrzeby. A finansowanie izraelskich działań stworzy szansę, aby zbadać wiele ścieżek i zobaczyć, która się sprawdzi.



Amerykańskie plany są in statu nascendi. Wszystko przez problemy z dopięciem budżetu na kolejny rok i spory Joego Bidena z republikanami, którzy przeciwni są szerokiej pomocy dla Ukrainy. Prezydent podpisał tymczasową ustawę finansową, która jednak nie zawiera pakietu pomocy dla Ukrainy, Tajwanu i Izraela. Batalia o budżet rozpocznie się ponownie po Świecie Dziękczynienia (23 listopada), gdy projekt trafi do Senatu. Na oficjalny budżet będziemy musieli jeszcze trochę poczekać.

Pomocnik, nie zamiennik

Amerykanie mają doświadczenie w konstruowaniu i testowaniu laserów o różnej mocy. Lockheed Martin rozwija swój produkt o nazwie Directed Energy Interceptor for Maneuver of Short Range Air Defense, w skrócie DEIMOS (od greckiego bóstwa będącego uosobieniem trwogi). Raytheon i Kord Technologies latem 2021 roku otrzymały kontrakt na trzy systemy laserowe do posadowienia na transporterach opancerzonych Stryker. US Army chciała w ten sposób wystawić pierwszy pluton czterech pojazdów wyposażonych w lasery w ramach rozwoju zdolności DE M-SHORAD (Directed Energy Maneuver-Short Range Air Defense).

W lipcu 2021 roku amerykańskie wojska lądowe zakończyły wstępne próby (Combat Shoot-Off) prototypów DE M-SHORAD z laserami o mocy 50 kilowatów. Broń zintegrowano z podwoziem transportera M1126 Stryker A1. Próby odbywały się pod nadzorem Biura do spraw Szybkiego Rozwoju Zdolności i Krytycznych Rozwiązań Technicznych (RCCTO) i Dowództwa do spraw Testów i Oceny Wojsk Lądowych na poligonie Fires Center of Excellence w Fort Sill w stanie Oklahoma. We wrześniu RCCTO poinformowało o oficjalnym przekazaniu czterech wspomnianych Strykerów z laserami. Sprzęt trafił w ręce żołnierzy 4. batalionu 60. Pułku Obrony Przeciwlotniczej (4-60 ADAR) US Army w Fort Sill.



– Dostawa prototypów DE M-SHORAD dla 4. batalionu 60. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej to ważny kamień milowy w kampanii modernizacyjnej US Army – powiedział pułkownik Steven D. Gutierrez, szef Biura Zarządzania Projektami DE M-SHORAD w RCCTO.

Przekazanie nastąpiło po reaktywacji batalionu 4-60 ADAR w marcu 2022 roku i późniejszej reaktywacji baterii Delta w czerwcu tego roku. Natomiast w listopadzie ubiegłego roku batalion przeniesiono do 1. Dywizji Pancernej. Niemal w tym samym czasie żołnierze batalionu rozpoczęli szkolenie. Kierowcy przeszli rygorystyczne kursy z wykorzystaniem zastępczego pojazdu M-SHORAD, specjalnie skonstruowanego tak, aby odwzorowywał rozmiar, wagę i moc uzbrojenia prototypu DE M-SHORAD. Dodatkowo załogi symulowały użycie laserów i wykonanie procedury kill chain za pomocą systemów operacyjnych Virtual Crew Trainer dostarczonych przez RCCTO.

Przeciwlotnicy baterii Alfa 5. batalionu 4. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej na poligonie Grafenwöhr.
(Pfc. Yesenia Cadavid / US Army)

W marcu 2023 roku na poligonie Yuma Proving Ground w Arizonie połączone zespoły żołnierzy 4–60 ADAR i specjalistów tworzących prototypy DE M-SHORAD przeprowadziły demonstrację potencjałów w ramach ogniowych testów poligonowych. Próby, podczas których lasery strącały drony, uznano za udane. Otrzymanie tych nośników umożliwi żołnierzom baterii Delta rozpoczęcie połączonego szkolenia z kinetycznymi wariantami DE M-SHORAD, które otrzymano w czerwcu 2023 roku. Dysponowanie oboma wariantami ma pozwala na lepszą ocenę integracji i wykorzystania tych systemów w ramach zintegrowanej i warstwowej architektury obrony przeciwrakietowej US Army, a także ich strukturalne dopasowanie w ramach dywizji.



Na mocy kontraktu sprzed miesiąca do 18 października 2025 roku Lockheed Martin ma przekazać amerykańskim siłom zbrojnym dwa gotowe prototypy lasera o mocy 300 kilowatów montowanego na ciężarówce: IFPC-HEL (Indirect Fires Protection Capability-High Energy Laser). Dwie kolejne sztuki mają być opcją, z której Pentagon będzie mógł skorzystać w dowolnej chwili. Podczas gdy Strykery strzec będą wojsko przed atakiem ze strony dronów i pocisków z kategorii RAM, 300-kilowatowy laser będzie miał wystarczającą moc, aby niszczyć nadlatujące pociski manewrujące. Obecnie trwają prace rozwojowe.

Pluton DE M-SHORAD we wrześniu w Fort Sill.
(US Army)

Dlatego Amerykanie nie chcą zastępować swoich osiągnięć gotowym produktem z półki, którym może być Keren Bar’zel? Tak naprawdę nie wiadomo, który z projektów powstanie szybciej, tak więc Amerykanie szukają dobrych alternatyw. Z wielką dozą prawdopodobieństwa można jednak przypuszczać, że produkt izraelski szybciej nabierze dojrzałości operacyjnej, w szczególności poprzez liczne okazje do testowania w realistycznym środowisku bojowym.

Mark Montgomery, analityk do spraw obronności w ośrodku doradczym Fundacji Obrony Demokracji w Waszyngtonie, powiedział, że ma nadzieję, że jeśli Kongres przegłosuje dodatkowe fundusze, Stany Zjednoczone będą mogły zawrzeć umowę z rządem izraelskim, w której własność intelektualna podzieli się między przedsiębiorstwa z obu krajów. Prawdopodobnie będą nimi RTX (wcześniej Raytheon) i Rafael, które współpracowały przy opracowywaniu Iron Dome.



Wizja artystyczna działania lasera na Strykerze.
(Raytheon)

Żelazny Promień o mocy ponad 100 kilowatów ma stanowić dodatkową zdolność, która w przyszłości będzie uzupełniać Żelazną Kopułę w zakresie obrony Izraela przed pociskami, granatami moździerzowymi, bezzałogowymi statkami latającymi i rojami minibezzałogowców. Żelazny Promień nigdy w pełni nie zastąpi Żelaznej Kopuły, ale będzie jej pomocnikiem, który pozwoli na obniżenie kosztów obrony przeciwlotniczej. Jest tworzony jako kolejne narzędzie, po które będzie można sięgać w celu obrony terytorium Państwa Żydowskiego przed zmasowanym atakiem za pomocą różnych środków napadu powietrznego.

Będzie stanowić uzupełnienie wielowarstwowej obrony powietrznej, której trzonem są Chec 2 i 3, Proca Dawida i Żelazna Kopuła. Izraelskie lasery mają za cztery lub pięć lat uzyskać gotowość operacyjną do służby na izraelskich korwetach nowego typu Reszef. Potencjał rozwojowy jest bardzo duży. Czy pamiętając jednak amerykańskie doświadczenia z Iron Dome, można przypuszczać, że przeniesienie Iron Beam na ten sam grunt przyniosą bardziej namacalne korzyści?

Zobacz też: Rozpoczęła się przełomowa modyfikacja Zumwalta – instalacja broni hipersonicznej

Rafael