Jak urodzony i wychowany w sowieckiej Azji Środkowej pół-Uzbek, pół-Rosjanin, major KGB mógł stać się orędownikiem prawdy o Katyniu? Odpowiedź na to pytanie daje Oleg Zakirow, który napisał autobiograficzną książkę „Obcy element”.

Tytuł dobrany bardzo trafnie, bowiem autor przez całe 57-letnie życie był właśnie obcym, co nie zawsze znaczyło „wrogim”, elementem w każdym środowisku, w którym się znalazł. Jako dziecko w uzbeckim miasteczku Andiżanie w odróżnieniu od rówieśników – muzułmanów, został potajemnie ochrzczony z inicjatywy prawosławnej babki. W szkole koledzy Uzbecy odnosili się do niego z rezerwą jako do Rosjanina, Rosjanie zaś równie niechętnie jako do Uzbeka. Dom rodzinny wspomina Zakirow ciepło i z szacunkiem zarówno wobec ojca – weterana wojennego, pracownika aparatu partyjnego, człowieka jednak uczciwego i prawdomównego, jak i wobec matki, którą cechowały podobne zalety.

Oleg był dobrym uczniem, aczkolwiek zdaniem nauczycieli zbyt dociekliwym, zwłaszcza gdy chodzi o zdarzenia historyczne i współczesne kwestie społeczne. Podobnie było podczas prawniczych studiów uniwersyteckich. Odnosił się krytycznie do materiału przepojonego ideologią komunistyczną i do politycznej obłudy w życiu studenckim. Po studiach stanął wobec wyboru: albo zostać prokuratorem, albo funkcjonariuszem KGB. Wybrał to drugie, bo znając wagę tej instytucji, uważał, że łatwiej mu będzie walczyć z takim choćby złem jak nepotyzm i korupcja. Stopniowo uświadamiał sobie, że nie tylko nie jest to możliwe, ale że samo KGB jest centrum zła. Ostatecznie przekonał się o tym, gdy trafił do służby w smoleńskim urzędzie KGB.

To właśnie w Smoleńsku zetknął się ze sprawą mordu dokonanego w 1940 roku na polskich oficerach w pobliskim Katyniu. Z ogromną odwagą sprzeciwia się fałszywej, oficjalnej sowieckiej wersji, iż mordu dokonali Niemcy. Szuka i znajduje rzeczywistych sprawców i świadków zbrodni katyńskiej. Zakirow opisuje szczegółowo, jak z powodu sprawy katyńskiej popada w konflikt ze zwierzchnikami z KGB, zwłaszcza po tym, jak wyniki własnych badań przekazuje dziennikarzom, historykom i przedstawicielom władz polskich.

Wyrzucony ze służby z orzeczeniem o niepoczytalności były major KGB nie może znaleźć pracy w Rosji. Szykanowany przez władze i byłych współpracowników, kilkakrotnie cudem uniknąwszy śmierci, postanawia wyemigrować do Polski. Niegdyś polskie władze obiecywały mu wszelką pomoc w urządzeniu się w Polsce. Obietnice okazały się czcze. Zakirow wraz z żoną i córką został skazany na nędzną wegetację, pracował na czarno na budowach, dochodziło nawet do tego, że musiał żebrać na ulicach Łodzi. A więc i tym razem okazał się „obcym elementem”. Na szczęście nie do końca i nie dla wszystkich. Dlatego dziś mógł spokojnie pisać książkę.

Tłumaczenie: Jerzy Redlich
Miejsce wydania: Poznań
Liczba stron: 296
Format: 150 x 225 mm
Oprawa: twarda
ISBN-13: 978-83-7301-992-8
Data wydania: maj 2010