Wojna na Dalekim Wschodzie zarówno w szkołach, jak i na studiach historycznych gdzieś ginie, traktuje się ją po macoszemu. Oprócz zawodowych historyków, fascynatów historii tego okresu i drugiej wojny światowej mało kto się tym tematem zajmuje. Mimo to liczba osób, które interesują się chińsko-japońskim konfliktem, w naszym kraju nie jest wcale taka mała. Na szczęście. Nie mówimy o tak niszowych wydarzeniach jak wojna francusko-tajlandzka z 1941 roku, nie mówimy o Hinduskiej Armii Narodowej (INA) walczącej w Birmie po stronie Japonii. Mówimy o wojnie, która trwała osiem lat i której liczbę ofiar, a także rozmiary strać między armiami można porównać tylko z wojną państwa niemieckiego ze Związkiem Radzieckim (1941–1945). Samo marionetkowe Cesarstwo Mandżukuo utworzone przez Japonię w 1932 roku istniało dłużej niż Trzeciej Rzesza.

Włochy, podobnie jak inne państwa kolonialne takie jak Francja czy Wielka Brytania, były zmuszone utrzymywać wojska w koloniach do ochrony swoich interesów oraz tłumienia powstań i wystąpień tubylczych plemion. Bardzo szybko okazało się, że europejskie umundurowanie w afrykańskich warunkach jest po prostu bezużyteczne, a kolorowe mundury stanowią dla żołnierzy zagrożenie. Włosi byli jednak, podobnie jak Niemcy, w dużo lepszej sytuacji, ponieważ od razu mogli korzystać z doświadczeń starszych kolegów, którzy już od dłuższego czasu prowadzili zmagania w koloniach. Kiedy wybuchła druga wojna światowa, żołnierze armii faszystowskich Włoch mieli już pełne umundurowanie i ekwipunek przystosowany do warunków Afryki Północnej i Wschodniej.

Znacie to uczucie, kiedy chwytacie do ręki książkę, a ona swą grubością – chociaż nie wiem jak byście kochali historię – Was przeraża i mówicie: „Nie ma takiej możliwości, żebym ją całą przeczytał!”. Też ostatnio tak miałem, lecz od razu mogę wszystkich uspokoić – było warto. Książka jest gruba, ale ja po prostu ją pochłonąłem, choć bardzo duży wpływ na to miał nie tyle ciekawy temat, ile specyficzny sposób, w jaki została napisana. No ale po kolei.

Autor krok po kroku analizuje nie tylko to, w jaki sposób i po co powstały te właśnie oddziały, które miały się okryć tak mroczną sławą. Co ważne, Łukasz Gładysiak opisuje współzałożycieli, funkcjonariuszy i żołnierzy jako produkty reżimu, któremu służyli. Reżim ten był nie tyle okrutny i wyprany z jakiegokolwiek człowieczeństwa, ile był ogromną biurokratyczną machiną, w której krok po kroku cześć obywateli stawała się danymi statystycznymi. Tak samo działo się na podbitych terenach Europy. Autor pokazuje również – co bardzo ważne – drogi „karier” samych funkcjonariuszy SD i SS, członków Einsatzgruppen.

Poważnym utrudnieniem w eksploatacji był napęd oparty na silniku dieslowskim. W porównaniu do silników benzynowych był łatwiejszy w obsłudze i tańszy w eksploatacji dzięki mniejszemu zużyciu paliwa podczas jazdy terenowej, w dość istotny sposób zmniejszał także ryzyko pożaru w następstwie trafienia w silnik, wymagał jednak oleju napędowego, a nie benzyny.

Na wojnie jak w życiu – nic nie jest pewne, a w szczególności losy i życie żołnierza. Nasuwa się od razu sławne powiedzenia Toma Hanksa z kultowego „Foresta Gumpa”: „życie jest jak pudełko czekoladek, nigdy nie wiesz, co wyciągniesz”. Nie tylko polskich żołnierzy w czasie drugiej wojny światowej okupacja kraju przez armie III Rzeszy i Związku Radzieckiego zmusiła do walki na emigracji i na niemal wszystkich frontach.

Ci, którzy znają książki Leszka Adamczewskiego, wiedzą, że nie jest to typowa rozprawa historyczna ułożona chronologicznie lub problemowo. Książka to autorski wybór najciekawszych tematów i zagadnień. Poszczególne rozdziały nie są nawet poukładane chronologicznie, a to akurat wielka szkoda. „Burza…” zaczyna się bitwą o Altdamm (dzisiejsze Dąbie) w 1945 roku, aby zaraz potem przejść do tematu odwiedzającego te tereny w 1939 roku Hitlera.

Czy Francuzi zdobyli Anglię w 1066 roku? Absolutnie nie, ponieważ tego dokonali Normanowie! Gilotyny nie wynalazł doktor Guillotin, została wynaleziona w Anglii, w Yorkshire. Bąbelki w szampanie to nie dzieło słynnego zakonnika Pierre’a Pérignona, ale Anglików. Bagietka również nie jest francuska, ponieważ przywieźli ja do Francji austriaccy żołnierze w 1815 roku. I tak dalej, i tak dalej.

Nie wiem, dlaczego, ale ludzie mają taką dziwną cechę, że lubują się w legendach związanych ze sprawami nadprzyrodzonymi. Zaczyna się to od tysięcy religii, poprzez okultyzm, na wierze w strzygi, upiory, wampiry i wilkołaki kończąc. Kiedy pojawił się film i kino, ujście tej fascynacji i zainteresowań szybko znalazło się w repertuarze kin i telewizorów: „Pamiętniki wampirów”, „Czysta krew”, „Angel”, „Buffy. Postrach wampirów”, „Więzy krwi”, „Być człowiekiem”, „Pod osłoną” i wiele wiele innych, żeby już sagi „Zmierzch” nie wspominać.

Sięgając po książkę o tytule „Niezwykłe historie…”, Czytelnik zazwyczaj oczekuje sensacji lub spraw kontrowersyjnych. Jeśli sięga po takową pozycję dotyczącą historii Kościoła katolickiego, a już w ogóle papiestwa, to emocje rosną. Tymczasem Autor serwuje nam pod sensacyjnym tytułem kawał dobrze napisanej i skomponowanej książki historycznej opisującej dzieje papieży.