Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej stwierdziła, że szacowane zapasy wzbogaconego uranu w Iranie osiągnęły 27-krotność limitu określonego w porozumieniu z 2015 roku. Times of Israel podał, że według dwóch poufnych raportów MAEA całkowite zapasy wzbogaconego izotopu uranu w Iranie szacowano na 5525,5 kilograma na dzień 10 lutego, co oznacza wzrost o 1038,7 kilograma w porównaniu z ostatnim raportem kwartalnym z listopada.
Te same raporty mówią jednak, iż irańskie zapasy materiału rozszczepialnego wzbogaconego do poziomu nadającego się do zastosowania w głowicach nuklearnych nieznacznie się skurczyły w wyniku jego rozcieńczenia. Zgodnie z definicją MAEA około 42 kilogramów izotopu uranu wzbogaconego do 60% to ilość, przy której teoretycznie możliwe jest stworzenie jednej głowicy atomowej. Czystość na poziomie 60% pozostawia tylko krótki, techniczny krok od poziomu czystości 90%. Między czerwcem a listopadem ubiegłego roku Iran spowolnił wzbogacanie do trzech kilogramów miesięcznie, ale pod koniec roku ponownie zwiększył je do dziewięciu kilogramów.
Reuters – powołując się na raporty kwartalne MAEA dla państw członkowskich – stwierdził, że Iran rozcieńczył lub zmiksował 31,8 kilograma uranu wzbogaconego do maksymalnie 60%, aby wyprodukować 97,9 kilograma izotopu uranu wzbogaconego do maksymalnie 20% (Iran posiada 712,2 kilograma). Szacuje się, że całkowity zapas wynoszący 60% skurczył się w ciągu kwartału o 6,8 do 121,5 kilograma.
– Iran ma wystarczającą ilość materiału wzbogaconego do 60%, który pozwoli na konstrukcję trzech głowic nuklearnych, po dodatkowym wzbogaceniu do 90%, a jeśli uwzględni się irańskie zapasy materiału wzbogaconego do 20% i 5%, będzie to wystarczająca ilość na kilka dodatkowych bomb – powiedział Eric Brewer, zastępca wiceprezesa Nuclear Threat Initiative, organizacji non-profit zajmującej się popularyzowaniem wiedzy o zagrożeniu wojną atomową. – Teheran potrzebowałby tylko kilku tygodni na wyprodukowanie materiału nadającego się do produkcji broni, ale prawdopodobnie znacznie dłużej, rok lub więcej, aby zbudować rzeczywistą bombę, którą byłby w stanie dostarczyć w miejsce docelowe.
NEW THREAD: SATELLITE IMAGERY UPDATE ON NATANZ. The Institute purchased and analyzed a high-resolution April 29, 2021 image of the Natanz Nuclear Enrichment Site and the associated mountain area. 1/ pic.twitter.com/pt236VTszN
— Inst for Science (@TheGoodISIS) May 4, 2021
To tylko jeden z problemów na linii Teheran–MAEA. Z raportów wynikają również długotrwałe problemy między Iranem a oenzetowskimi inspektorami w zakresie przekazywania dokumentów i składania wyjaśnień. Współpracę można określić jako całkowitą klapę. Wezwania do poprawy relacji i postępowania zgodnego z zasadami dobrej współpracy trafiają w próżnię. Co więcej, we wrześniu Iran cofnął akredytację kilku inspektorom; był to odwet za „nadużycia polityczne” ze strony Stanów Zjednoczonych, Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii.
Według dyrektora generalnego Rafaela Grossiego degrengoladę współpracy dodatkowo pogarszają oświadczenia polityków irańskich, którzy podkreślają, że broń jądrowa będzie służyć do uciszenia przeciwników. Wymachiwanie nuklearną szabelką nie przyczynia się do budowania środków wzajemnego zaufania. Co innego, że Teheran takiego zamiaru wcale nie ma.
Warto zauważyć, że Iran co jakiś czas dokonuje podobnych kroków ze zmniejszaniem poziomu wzbogacenia. W sierpniu ubiegłego roku The Wall Street Journal informował, że Teheran oznajmił, iż osiągnął wstępne porozumienie z Waszyngtonem, na którego mocy ostatecznie zwolniono z aresztów pięciu przetrzymywanych Amerykanów w Iranie i nieznaną liczbę Irańczyków przetrzymywanych w Stanach Zjednoczonych. Transakcja obejmuje także transfer miliardów dolarów w zamrożonych irańskich aktywach z banków w Korei Południowej do Kataru.

14 lipca 2015 roku. Chwilę wcześniej osiągnięto porozumienie z Iranem w sprawie programu nuklearnego.
(Dragan Tatic, Bundesministerium für Europa, Integration und Äusseres)
5 stycznia 2020 roku Iran ogłosił, że nie będzie już przestrzegał żadnych ograniczeń (takich jak to określone w porozumieniu nuklearnym z 2015 roku) w zakresie wykorzystania swoich wirówek ani posiadania wzbogacanego uranu. Od tego czasu Iran powiększył swoje zapasy wzbogaconego uranu, zwiększył poziom wzbogacenia tych zapasów i uruchomił bardziej zaawansowane wirówki. Szacunki te odzwierciedlają stan irańskiego programu wzbogacania na dzień 28 października 2023 roku – datę ostatnich danych pozyskanych przez MAEA. Ponieważ Iran ograniczył współpracę z Agencją, ta nie jest już w stanie zweryfikować irańskich zapasów wzbogaconego izotopy uranu. Raporty Agencji mogą jedynie szacować jego zawartość.
Reading new IAEA Iran safeguards report. For IAEA, pretty harsh condemnation of Iran, focused on
1. Iran’s lack of complete declarations;
2. Renewed emphasis that Iran had undeclared nuclear material and activities at four site-Lavisan-Shian, Varamin, Marivan, and Turquzabad;
3.…— David Albright (@DAVIDHALBRIGHT1) February 27, 2024
Według stanu na październik Iran obsługiwał 36 kaskad wirówek IR-1 i 15 kaskad wirówek o większej mocy (dziewięć kaskad IR-2M, trzy kaskady IR-4 i trzy kaskady IR-6) w zakładzie wzbogacania uranu w Natanzie. Według danych na listopad Iran eksploatował sześć kaskad wirówek IR-1 i dwie kaskady wirówek IR-6 w zakładzie wzbogacania paliwa Fordo oraz kilkaset dodatkowych wirówek w zakładzie pilotażowym w Natanzie, w szczególności IR-4 i IR-6. Iran przechowywał także w Natanzie kilka tysięcy wirówek IR-1 i nadal testuje w mniejszych ilościach inne, mocniejsze modele wirówek w zakładzie pilotażowym w Natanzie.
Od lutego 2021 roku Iran odmawia MAEA dostępu do zarejestrowanego monitoringu wizyjnego a także innych danych z zakładów produkujących wirówki. W czerwcu 2022 roku zmusił międzynarodowych inspektorów do całkowitego usunięcia sprzętu monitorującego z tych zakładów, a także z zakładów wzbogacania uranu i zakładów produkujących koncentrat uranu.
Mimo że w maju 2023 roku w zakładach produkujących wirówki ponownie zainstalowano kilka kamer, Agencja nadal nie ma dostępu do nagrań. Iran odmówił także współpracy w ramach prowadzonego przez Agencję dochodzenia w sprawie cząstek uranu znalezionych w dwóch niezadeklarowanych miejscach. Ogólny efekt spowodował, że MAEA utraciła wiedzę o zasadniczych elementach irańskiego programu jądrowego. Problem, który kiedyś spędzał sen z powiek społeczności międzynarodowej, teraz jest jakby w uśpieniu i tylko od czasu do czasu daje o sobie znać.
Zobacz też: RBSL pokazało prototyp Challengera 3