Ze zdjęć satelitarnych i fotografii pozys­ki­wa­nych przez media wynika, że chińskie okręty na dobre zadomowiły się w bazie Ream w Kambodży. Phnom Penh cały czas zarzeka się, że nie ma mowy o stałej chińskiej obecności wojskowej w kraju. Pekin w ogóle sprawy nie komentuje. Tymczasem baza rośnie jak na drożdżach, a plany jej zabudowy są najwyraźniej aktualizowane na bieżąco.

Jak wynika z informacji zdobytych przez Radio Wolna Azja, para chińskich korwet typu 056A zawinęła do Ream 3 grudnia ubiegłego roku. Minister obrony Kambodży Tea Seiha informował następnie, że okręty przybyły na dwustronne ćwiczenia. Faktycznie ćwiczenia się odbyły, miały jednak raczej charakter szkoleń prowadzonych na lądzie. Do tego korwety pozostały w bazie aż do 15 stycznia. A potem szybko, po zaledwie trzech dniach, wróciły.

Tutaj na scenę wchodzi Asia Maritime Transparency Initiative (AMTI) i komercyjne zdjęcia satelitarne dostarczone przez firmę Maxar. Przebadane zdjęcia dotyczą 91 dni, z których okręty cumują w bazie przez dni 85.



Potwierdzone przez satelity i inne źródła wyjścia w morze to 15–18 stycznia i 29–30 marca. Zdjęcia satelitarne ujawniły jeszcze jedną ciekawą informację. Korwety cumują przy nowym pirsie, zbudowanym przez Chińczyków, natomiast kambodżańskie okręty nadal tłoczą się przy starych nabrzeżach. To istotny argument świadczący o tym, że wykrojono z Ream fragment przeznaczony wyłącznie dla chińskiej marynarki wojennej.

Pod koniec marca japoński magazyn Asia Nikkei pozyskał zdjęcia, które pozwoliły zidentyfikować jedną z korwet. Numer burtowy 623 wskazuje, że jest to Wenshan. Jednostkę zbudowała stocznia Huangpu z Guangzhou (Kantonu). Wenshan została zwodowana 11 grudnia 2018 roku, a banderę podniosła 31 grudnia 2019 roku. Obecnie wchodzi w skład Floty Południowej.

Mamy więc już coś na kształt stałej obecności chińskiej marynarki wojennej w Ream. Jej rzeczywisty charakter zostanie zapewne potwierdzony w ciągu najbliższych miesięcy. A co się dzieje w bazie, do której Chiny uzyskały dostęp w myśl umowy podpisanej 8 czerwca 2022 roku? Formalnie zakres porozumienia był ograniczony. Chiny zyskały dostęp do obszaru o powierzchni 30 hektarów w północnej części bazy. Do tego chiński grant ma sfinansować remonty infrastruktury oraz wzniesienie kilku nowych budynków, szpitala, przystani z miejscami do cumowania dla dwóch jednostek, warsztatów, suchego doku i pochylni.



Dok zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części bazy. Jego budowa systematycznie postępuje. Obiekt w teorii bardzo przyda się marynarce wojennej Kambodży. Gdzie zatem jest haczyk? Rozmiary doku dalece przekraczają potrzeby gospodarzy. Kambodżańska marynarka wojenna składa się głównie z patrolowców, a żaden z jej okrętów nie ma więcej niż 50 metrów długości. Finalne rozmiary suchego doku nie są jeszcze znane, jednak jeśli Phnom Penh nie zamierza zrealizować deklarowanego od kilku już lat zamiaru kupna chińskich fregat, jedynym sensownym wyjaśnieniem jest budowa pod potrzeby Chin.

Nadal trwa karczowanie terenów naokoło bazy, chociaż tempo prac zdaje się spadać. We wrześniu 2022 roku teren bazy i powiązanych z nią obiektów wojskowych powiększono z 60 hektarów do 247 hektarów. W ostatnich miesiącach AMTI zaobserwowało pozyskanie dodatkowych 1680 metrów kwadratowych (0,168 hektara). Na opróżnionym obszarze postawiono koszary, magazyny i budynki administracyjne. To na północy i północnym wschodzie. W południowo-zachodniej części bazy wykarczowano ponad 24 hektary, aczkolwiek prace budowlane jeszcze nie ruszyły. Postawiono jedynie ogrodzenie i dwie wieże wartownicze.

Bardzo interesujące rzeczy dzieją się na północnym zachodzie. W ubiegłej dekadzie powstały tam budynki sfinansowane przez Stany Zjednoczone i Australię. W roku 2020 w ramach modernizacji finansowanej, a raczej kierowanej, przez Chiny obiekty te zburzono, a na ich miejscu postawiono nowe. Jak jednak dokumentują zdjęcia satelitarne, w ciągu ostatnich miesięcy także te budynki zostały zburzone, a cały rejon wybetonowano. Najwyraźniej plany zagospodarowania terenu gwałtownie zmieniono. Jak to zwykle w socjalizmie, także tym z chińską charakterystyką, marnowaniem środków nikt się nie przejmuje, przynajmniej do czasu.



Baza w Kambodży dawałby chińskiej marynarce wojennej szerokie możliwości – z szachowaniem Wietnamu oraz patrzeniem na ręce Tajlandii i Malezji włącznie. Chiny zyskałyby również zwiększoną zdolność projekcji siły w południowej części spornego Morza Południowochińskiego i strategicznie ważnej cieśniny Malakka.

Na pierwszy rzut oka Ream nie przedstawia większej wartości dla chińskiej marynarki. Basen portowy i prowadzący do niego tor wodny są zbyt płytkie, aby przyjmować większe okręty. Sama baza jest ulokowana korzystnie bardziej z punktu widzenia straży wybrzeża niż marynarki wojennej. Położona zaledwie niecałe 30 kilometrów od granicy z Wietnamem, dobrze nadaje się na zaplecze jednostek dozorujących wody terytorialne i granicę morską państwa. Natomiast w przypadku jakiegokolwiek hipotetycznego konfliktu rozlewającego się na cały region staje się bardzo narażona na atak, zwłaszcza że obrona przeciwlotnicza bazy w zasadzie nie istnieje.

Chińska fregata Linyi typu 054A.
(US Navy / Mass Communication Specialist Seaman Johans Chavarro)

Dlatego też już od 2021 roku można zaobserwować bardzo intensywne roboty z pogłębianiem toru wodnego i basenu portowego na czele. Pozyskiwany w trakcie tego procesu urobek został użyty do poszerzania nabrzeży. Zaobserwowano także budowę elementów systemu obrony przeciwlotniczej. Phnom Penh potwierdziło budowę „dowództwa obrony powietrznej i kwatery głównej” oraz „morskiego systemu radarowego”.

Wszystkie te instalacje mają powstawać na potrzeby sił zbrojnych Kambodży, jednak w Indiach i Wietnamie pojawiły się obawy, że w Ream powstanie chińska stacja nasłuchowa. Obawy tym bardziej uzasadnione, że wśród planowanych nowych obiektów jest stacja naziemna systemu nawigacji satelitarnej BeiDou. Niby niewiele, ale zapewne zwiększy sprawność funkcjonowania systemu w regionie. Jako że podobnie jak GPS, także BeiDou ma zastosowanie wojskowe, będzie to wymierny zysk dla Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej.

日本防衛省·統合幕僚監部