Wpisy w kategorii Recenzje

Bitwa o Anglię słusznie zajmuje eksponowane miejsce na liście najważniejszych bitew II wojny światowej. Nie zmieni tego ani fakt, że nie toczono jej li tylko o Anglię, ani nawet to, że nie była to w ogóle bitwa. Należałoby raczej mówię o kampanii, o serii bitew, mniejszych i większych, toczonych często równolegle w różnych rejonach nieba nad Wyspą i Kanałem. Takie szczegóły jak nomenklatura nijak mają się wszakże o legendy wytworzonej – po części samoistnie, po części przez machinę propagandową – wokół kilku tygodni najbardziej intensywnych zmagań Royal Air Force z Luftwaffe. Owa legenda to jedno z zagadnień poruszanych przez Stephena Bungaya.

Oglądając tę nową wojenną produkcję, próbując ją ocenić i omówić, nie sposób uniknąć porównań do wspomnianej „Kompanii Braci”. Wcześniejszy miniserial przedstawiał lądowanie w Normandii (ściślej mówiąc: lądowanie na spadochronach) żołnierzy ze 101. Dywizji Powietrznodesantowej i ich późniejszy szlak bojowy aż do końca wojny. W „Pacyfiku” producenci położyli główny nacisk na przedstawienie losów grupy żołnierzy z 1. Dywizji USMC.

Niezależnie od tego, czy graliśmy na giełdzie, spłacaliśmy kredyt za samochód, mieszkanie albo komputer, czy trzymaliśmy się od banków i pokrewnych instytucji finansowych z daleka, dosięgnął nas wszystkich. Jednych bardziej, innych mniej, ale po trochu dostało się każdemu. I jeszcze się dostanie, bo wprowadzona od nowego roku podwyżka podatku VAT jest jednym z jego skutków. O czym mowa? Oczywiście o globalnym kryzysie finansowym, który rozpoczął się w roku 2008, a jego końca nie widać.

Autor, Martin Gilbert, jest znanym i cenionym historykiem-pisarzem; wystarczy w tym miejscu wymienić choćby ośmiotomową biografię Winstona Spencera Churchilla czy „Holocaust. Ludzie, Dokumenty, Pamięć”. Tym razem Gilbert napisał książkę, która w znacznej części nie jest jego dziełem – nie mam wcale na myśli plagiatu. W zdecydowanej większości napisali ją ludzie, którzy podzielili się z Gilbertem wspomnieniami na temat nocy kryształowej i tego co nastąpiło później.

Lukę w naszej wiedzy o ponadtysiącletniej historii kraju nad Balatonem – już po raz kolejny (po wydaniu między innymi zarysu dziejów Węgier Jerzego Snopka czy biografii wspomnianego Bema autorstwa Istvana Kovácsa) – stara się wypełnić Oficyna Wydawnicza Rytm. Nakładem jej ukazało się klasyczne dzieło węgierskiej historiografii, „Święty Stefan I. Król Węgier i jego dzieło”.

Są takie książki, które recenzji nie potrzebują, bo z góry wiadomo, jak i o czym pisze jej autor. Dotyczy to zwłaszcza kilkutomowych serii wydawniczych, w których książki są powiązanie nie tylko nazwiskiem autora, ale i treścią. Z takim przypadkiem mamy właśnie do czynienia, oto bowiem poznański dom wydawniczy Rebis uraczył polskich Czytelników pierwszym w naszym kraju wydaniem „Klęski” Wiktora Suworowa.

Niektóre postacie historyczne wywołują więcej kontrowersji niż inne. Do tej grupy z pewnością można zaliczyć dwóch dwudziestowiecznych dyktatorów – Adolfa Hitlera i Józefa Stalina. Oboje wywarli wpływ na życie milionów ludzi, a skutki ich decyzji ciągnąć się będą przez wiele dziesięcioleci. Nic więc dziwnego, że na ich temat powstało wiele rozmaitych publikacji, od gazetowych wzmianek po opasłe tomiska. Maser usiłuje dokonać pewnej selekcji powstałych przez lata tez i, jeśli to możliwe, obalić kłamliwe lub mylne stwierdzenia.

Scena, po której porusza się główny bohater, to postapokaliptyczna wizja świata po Zagładzie – atomowej wojnie, która przyniosła upadek znanej nam cywilizacji i cofnęła jej rozwój mniej więcej do czasów ciemnych wieków średnich (i to bardzo ciemnych!). Na lądzie, w wodzie i w powietrzu zaroiło się od popromiennych mutantów – utopców, ghuli, gigantycznych sumów lubujących się w ludzkim mięsie, czy… latających szczurzych samic, polujących w watahach wraz z osobnikami płci męskiej na wszystko co się rusza.

Bardzo często – i to nawet nie tylko w opinii historycznych i politologicznych laików – określa się Hiszpanię rządzoną przez generała Francisca Franco mianem kraju faszystowskiego. Mimo że miał kilka cech wspólnych z Włochami Mussoliniego i Niemcami Hitlera, z pewnością krajem faszystowskim jednak nie był. O ustroju Hiszpanii po zakończeniu wojny domowej z lat trzydziestych możecie przeczytać w jednym z naszych artykułów. Nie da się wszakże ukryć, że pomiędzy tymi krajami i ich przywódcami kwitła współpraca. Takie jest przynajmniej kolejne popularne wyobrażenie na temat Włoch, III Rzeszy i Hiszpanii z czasów II wojny światowej. Jak było naprawdę, stara się pokazać brytyjski profesor historii David Wingeate Pike.

Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak to jest pisać recenzję? Nieważne czego, czy to najnowszego spulchniacza do twardej gleby, czy też wysokobudżetowego filmu Quentina Tarantino. Tak naprawdę to nic trudnego. Wystarczy zapoznać się z produktem, przygotować kilka mądrych porównań i podać przykład „z życia wzięty”. Problem pojawia się, gdy produkt jest nad wyraz ambitny i na dodatek aby go zrecenzować, trzeba akurat mieć tytuł doktora nauk humanistycznych lub odkryć w sobie nieznane dotąd pokłady inteligencji.