Wpisy w kategorii Recenzje

Czy ta pozycja ma szansę czymś zaskoczyć Czytelnika będącego po lekturze choćby „Szpiegów Gideona” czy „Mossadu – najważniejszych operacji izraelskich tajnych służb”? Zdecydowanie tak. O ile duża część treści musi się w naturalny sposób pokrywać, bo nie sposób pisać o historii izraelskiego wywiadu, pomijając najbardziej znane misje, jak: uprowadzenie MiG-a-21, schwytanie Adolfa Eichmanna czy polowanie na zamachowców z Monachium, o tyle można to uzupełnić o nowe informacje. A ich znajdziemy wiele, z kilku powodów.

Autor naprawdę nazywa się inaczej, ale jego dane są utajnione, ponieważ jest czynnym pracownikiem Centralnej Agencji Wywiadowczej. Wiadomo jednak, że jest polskiego pochodzenia. Ba! Wydawca reklamuje go jako najważniejszego dla CIA Polaka od czasów pułkownika Kuklińskiego. Nie wiem, ile w tym prawdy, ale fakt faktem, że w książce znajdziemy wiele odniesień do naszej historii (powstanie warszawskie, proces szesnastu), co z pewnością jest miłym akcentem i zawsze w jakimś stopniu przyczynia się do lepszego jej poznania przez zachodnich Czytelników.

Losy obrazu Rafaela to jeden z przykładów ilustrujących, co spotykało dzieła sztuki w podbijanej przez nazistów Europie. Tematem zajęła się amerykańska pisarka Lynn H. Nicholas – działaczka ruchu na rzecz odzyskania skarbów kultury zagrabionych w czasie drugiej wojny światowej, odznaczona za swoje działania Legią Honorową i nagrodą Amicis Poloniae, przyznawaną za zasługi w rozwoju stosunków polsko-amerykańskich. Polski Czytelnik otrzymuje właśnie do rąk, dzięki poznańskiemu Rebisowi (znowu udowadnia, że jest wydawcą z najwyższej półki – twarda oprawa, liczne ilustracje, świetne tłumaczenie…), „Grabież Europy”, której pierwsze wydanie ukazało się w 1994 roku.

Nauka historii w programie szkolnym jest pełna białych plam. Większość podręczników o wczesnym średniowieczu ogranicza się do wspomnienia o obaleniu Romulusa Augustusa, krótkiej wzmianki o Odoakerze, a następnie szybkiego przejścia do Karolingów. Najnowsza publikacja Petera Heathera „Odrodzenie Rzymu” wypełnia przynajmniej część tych luk.

Przyjaciele odtąd przezywali ją „Wendy” – na cześć Wandy z Piotrusia Pana, która uczy się latać. Sama Audrey zaś powoli zaczęła wspominać o Afryce Południowej. Poinformowała matkę, że planuje spędzić Boże Narodzenie w Kapsztadzie z przyjaciółmi, lordem i lady Clarendonami, nie po to, aby znaleźć się na pierwszych stronach gazet, ale by pojechać na wakacje. Matka jednak zabroniła, o ile córka nie znajdzie sobie przyzwoitki. No więc znalazła – pannę Joan Page, również lotniczkę, córkę sir Arthura Page’a, najwyższego sędziego Birmy.

Dlaczego te kobiety latały? By wspomóc Wielką Brytanię w wojnie z Niemcami? Częściowo tak, ale według mnie z książki wynika, że latały przede wszystkim dlatego, iż kochały to robić. Praca w ATA umożliwiała im zaś latanie na jednych z najlepszych samolotów tamtych czasów, o czym w innych warunkach nie mogłyby nawet marzyć. Były przypadki, iż w chwili zaciągania się do służby nie wiedziały dokładnie, kim jest Hitler i o co w tej wojnie chodzi, jednak nie miało to dla nich znaczenia w obliczu faktu, że mogły latać Lancasterem czy Spitfire’em. Książka stanowi swoisty hymn ku czci tego drugiego.

Tytuł tej pozycji jest mylący, gdyż sugeruje, że Czytelnik na 318 stronach dowie się wszystkiego o próbach i zamachach na życie Adolfa Hitlera. Nic bardziej mylnego. Owszem, przeczytamy o tego typu wydarzeniach, ale tylko i wyłącznie tych, których sprawcami byli sami Niemcy. Wyjątkiem będzie groteskowa próba „zamachowca” Maurice’a Bavauda, który był Szwajcarem.

W latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku w Londynie pojawiła się kolekcja srebrnych późnorzymskich naczyń niewiadomego pochodzenia. Wartość skarbu Sevsa, nazwanego tak od imienia zawartego w inskrypcji na jednym z talerzy, oszacowano na ponad 200 milionów dolarów! Kolekcja miała sfałszowaną licencję eksportową z Libanu, co nie odstraszyło Spencera Comptona, markiza Northampton, od jej zakupienia i późniejszego wystawienia na aukcję. Gdy w 1990 roku dom aukcyjny Sotheby’s w Nowym Jorku próbował zlicytować srebra, z roszczeniami wystąpiły rządy Jugosławii (później roszczenia podtrzymywała Chorwacja), Węgier i Libanu.

„Battlefield”. Jakie jest pierwsze skojarzenie? Oczywiście – gry komputerowe. I trzeba o tym pamiętać, biorąc do ręki książkę Petera Grimsdale’a. Powstała ona, by pełnić dwie funkcje: zdobyć grze nowych nabywców (to ci, którzy najpierw kupią książkę) i wyciągnąć jeszcze trochę pieniędzy od graczy (to ci, którzy najpierw kupią grę). Trudno o powieść mającą w bardziej jaskrawy sposób osiągnąć określony cel marketingowy. Ale czy to znaczy, że taka książka musi być zła? Oczywiście, że nie. Reklamy przecież także bywają dobre, czasem nawet genialne.

Zbliżał się koniec roku 1954. Kilku agentów Mossadu siedziało w małym biurze przy lotnisku Sde Dov w północnym Tel Awiwie. Byli śmiertelnie zmęczeni, mieli za sobą czterogodzinny lot w roztrzęsionym samolocie z czasów II wojny światowej. Chcieli wrócić do domów, do swoich rodzin, ale mieli problem. Wyładowali właśnie zwłoki i nie wiedzieli, co z nimi zrobić. Było to ciało Awnera Israela.