Wpisy w kategorii Recenzje

Wszystkie wydawane przez Finnę prace autorstwa Morisona są świetne i jedyne w swoim rodzaju. Jest to autor, którego publikacje zaliczają się do tej niewielkiej kategorii klasyków gatunku, które po prostu trzeba posiadać. Morison wyznaczył pewien poziom pisania tego typu opracowań, do którego autorzy zajmujący się prezentacją wojen na morzu powinni zmierzać. Obok tekstu moją uwagę przyciągają mapki sytuacyjne odnoszące się do każdej opisywanej operacji lub potyczki. To wielki plus tej książki.

Już ostatni motocykl kolumny wszedł w zakręt, kiedy niespodziewanie z obu boków, z przodu i z tyłu zaterkotały karabiny, wybuchło kilka granatów, powietrze cięły smugi pocisków, ktoś krzyczał po polsku i po niemiecku. Z przewróconych motocykli wylała się benzyna, która po chwili buchnęła jasnym płomieniem. Dudniące w uszach eksplozje dochodziły do majora Elfeldta z każdej strony.

Niestety biografia Melvina, świetnie opisując Mansteina-żołnierza, zawodzi, gdy Czytelnik chciałby lepiej poznać Mansteina-człowieka. Być może po trosze wynika to z faktu, że informacje na temat jego charakteru i życia osobistego łatwo giną w pedantycznym opisie wojskowej kariery. Wielka szkoda, gdyż jak przyznaje sam autor, „życie Mansteina było naznaczone sprzecznością i paradoksem”. Jak to bowiem możliwe, że człowiek uchodzący za uosobienie stereotypowego „zimnego pruskiego generała” potrafił zaskarbić sobie tak silne przywiązanie podwładnych, a zarazem być tak czułym mężem i ojcem?

Czy jest ktoś, kto nie pamięta „Człowieka z żelaza” Andrzeja Wajdy, kto nie pamięta pierwszych odcinków kultowego serialu „Dom” i perypetii braci Talarów, którzy odbudowują zniszczoną stolicę, a jeden z braci jest przodownikiem pracy socjalistycznej i zbiera pochwały oraz odznaczenia, a zarazem okazuje się być kompletnym nieudacznikiem jeśli chodzi o kierowanie budową?

Powstały setki, jeśli nie tysiące powieści o zimnowojennej wojnie wywiadów. Jedną z nich jest napisana przez Nelsona DeMille’a „Szkoła wdzięku”, której pierwsze wydanie ukazało się jeszcze w czasie trwania konfliktu Wschód–Zachód, bo w roku 1988. Na polskie wydanie musieliśmy poczekać aż 22 lata, kiedy to ukazała się w 2010 roku za sprawą wydawnictwa Buchmann w serii Fabryka Sensacji, a teraz trafiła do recenzji. Podobno jest tak dobra, że w niektórych amerykańskich szkołach średnich i wyższych stanowi lekturę na zajęciach z historii najnowszej.

Czy potraficie wymienić tytuł jakiejkolwiek polskiej powieści politycznej – nie musi być dobra – z ostatnich kilku lat? Nie martwcie się, ja również – może z wyjątkiem „Żywiny” Rafała A. Ziemkiewicza – miałem z tym problem. Czy nasza scena polityczna jest tak nudna i przewidywalna, że nie dostarcza rodzimym pisarzom ciekawych tematów, inspiracji? A może także ludzie pióra, jak gros społeczeństwa, mają już zwyczajnie dosyć popisów wybrańców narodu? Tymczasem na Zachodzie, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, ten gatunek literatury ma się dobrze. Ba, nawet sami politycy nierzadko sięgają po pióro… Nie wiem, jak rzecz ma się za naszymi wschodnimi granicami, ale sądząc po tym, że wydawane są u nas „ichnie” książki, tego typu literatury w księgarniach za Bugiem nie powinno brakować.

Termin „czarna kawaleria” można zrozumieć przynajmniej dwojako. Najsłynniejszymi jednostkami noszącymi to miano byli „Buffalo Soldiers”, czarnoskórzy kawalerzyści 10. pułku utworzonego w 1866 roku. Polskim Czytelnikom kojarzy się jednak zapewne z czarnymi kurtkami noszonymi przez żołnierzy z 10. Brygady Kawalerii generała (w 1939 pułkownika) Maczka, o których to losach mówi niniejsza książka.

No cóż, niektóre tematy naprawdę są nieśmiertelne, bez względu na to, ile już o nich napisano. Tym razem chodzi o inwazję armii niemieckiej wraz z sojusznikami na ZSRR w czerwcu 1941 roku. Temat rzeka i to dość obszerny. Zagadnienie operacji „Barbarossa” przedstawił w dość leksykalny sposób brytyjski historyk i publicysta Christopher Alisby, autor takich książek jak „Hitler’s Renegades” (jeszcze niestety niewydana w Polsce) i „Piekło na froncie wschodnim. Waffen-SS w Rosji 1941–1945”.

Powieści często dzieli się umownie na „literaturę wysoką” i „literaturę popularną”. Ta druga opiera się ponoć na fabule i akcji, podczas gdy ta pierwsza – z definicji „lepsza” – to proza dla ludzi wrażliwych i inteligentnych, głęboko przemyślana, proza, którą „powinno się znać i cenić”. Istnieją jednak powieści zacierające ów podział, powieści kwalifikujące się teoretycznie do literatury popularnej, a jednak napisane z maestrią godną najwybitniejszych pisarzy. Rzecz jasna, piszę o tym nieprzypadkowo.

Nie jest to książka historyczna, ale reportaż jaki David Finkel napisał po tym, jak przez niemal piętnaście miesięcy towarzyszył żołnierzom batalionu w ich codziennych zajęciach. Autor jest wielokrotnym finalistą Nagrody Pulitzera, a raz zdobył to trofeum. Dla dziennika Washington Post relacjonował wydarzenia nie tylko z Iraku, ale także Afganistanu i Kosowa.