Wpisy w kategorii Recenzje

„Poszukiwany żywy lub martwy” to ciekawa książka z co najmniej trzech powodów. Po pierwsze: jest to książka, którą Clancy przerwał kilkuletni odpoczynek od kariery powieściopisarskiej, czego zresztą polski wydawca nie omieszkał wspomnieć na okładce; trochę kulą w płot, bo przecie dzięki temuż wydawcy nadwiślański Czytelnik owego odpoczynku tak nie odczuł. Po drugie: stanowi ciekawy przypadek do analizowania, co się dzieje z książkami mocno osadzonymi w wydarzeniach współczesnych czasowi ich powstania. Po trzecie wreszcie: odpowiada na pytanie, czy Clancy do szczętu utracił talent na przełomie XX i XXI wieku, jak obawiali się jego fani.

Napoleon Bonaparte jest, zaraz obok Adolfa Hitlera i Józefa Stalina, chyba jedną z najbardziej …

Wydawnictwo Czarne oddaje do rąk Czytelnika wyjątkową pozycję na rynku książek drugowojennych. Jest to monografia inna niż wszystkie, jakie dotychczas było mi dane przeczytać. Inność nie oznacza, że jest to książka kategorycznie zła czy rewelacyjna, jest po prostu inna. Autor zdecydował się na opis decyzji ludzi z jednostki Dirlewangera pod kątem antropologicznym w powiązaniu z naturą kłusowników i myśliwych.

Sławomir Koper – bestsellerowy już autor, który sławę zyskał na monografiach o przedwojennych celebrytach – stworzył kolejny dobry produkt. Pytanie tylko: dla kogo? Bo ani dla turystów, ani dla historyków.

Ostatnio miałem przyjemność czytać książkę profesora Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie Dova Leviego, wydaną przez Instytut Studiów Politycznych PAN i Rytm, „Żydzi wschodnioeuropejscy podczas II wojny światowej”. Pozycja ta opisuje, wbrew tytułowi, pierwsze dwa lata okupacji sowieckiej na terenie polskich kresów wschodnich, a w szczególności historię Żydów z Wileńszczyzny i Łotwy oraz mało znany epizod masowej dezercji żołnierzy żydowskich z Armii Polskiej w Palestynie w latach 1942–1943.

Początkowo sądziłam, że tematem książki jest bardzo ciekawy okres rewolucji Meiji. Jednak moje gdybania były zupełnie nietrafione. Książka przedstawia przemiany w okresie szogunatu Tokugawów. Autorka, aby jej rozważania były pełne, zarysowała obraz wszystkich czynników społecznych, kulturalnych i politycznych mających wpływ na klasę samurajską. Jak już wcześniej pisałam – Eiko Ikegami nie jest historykiem, lecz socjologiem, a jej książka jest wykładem socjologicznym na temat samurajów.

Okres II wojny światowej jest kopalnią dla dysput i sporów w dialogu polsko-żydowskim. Nic dziwnego, historia jest łatwa i prosta tylko dla ludzi, którzy rzeczywistość pojmują przez porównanie dwóch skrajności, w barwach czarno-białych, nie widzących różnych odcieni szarości. Do tego musimy pamiętać, że do końca lat osiemdziesiątych relacje polsko-żydowskie w obliczu Holokaustu były tematem tabu, a jeśli je opisywano, to tylko od tej jaśniejszej strony. Jedną z konsekwencji przemian ustrojowych w naszym kraju stało się odwrócenie sytuacji – zaczęło się ukazywać coraz więcej opracowań pokazujących również „mniej jasną stronę Księżyca”.

Historia to nie tylko wojny, wielkie bitwy, odlegle potyczki, o których spisano już wiele grubych tomów. Ciekawą historię znajdziemy wszędzie, w każdym regionie naszego kraju, wystarczy tylko dobrze poszukać, a natknąć się można na naprawdę niezwykłe rzeczy. Dowodem na to jest dwutomowa praca Jolanty Nitkowskiej-Węglarz „Tajemnicze Pomorze”.

Był strasznym kobieciarzem. To właśnie o tym obliczu ostatniego króla traktuje nowa książka Iwony Kienzler „Mąż wszystkich żon”. Lubił otaczać się towarzystwem pań i znany był z umiejętności prawienia komplementów. Choć nigdy się nie ożenił (podobno z jedną ze swych kochanek, Elżbietą Grabowską, zawarł małżeństwo morganatyczne, ale nie jest to informacja w pełni potwierdzona), miał kilka metres i mnóstwo kochanek. Sam tytuł pochodzi od opinii, jaką Stanisław August miał wśród współczesnych. Jego najbardziej spektakularnym podbojem był z całą pewnością romans z carycą Katarzyną II.

Wielowieyski niewątpliwie skłania do dyskusji. Jak wtedy, gdy pisze o bitwie pod Grunwaldem i zaprzepaszczonej szansie na zajęcie Malborka. Militarne niewykorzystanie tej wiktorii spowodowało zdaniem Autora nie tylko odsunięcie generalnej rozprawy z Krzyżakami o Pomorze o kolejne pół wieku, ale miało konsekwencje bardziej dalekosiężne. Otóż ugruntowało na kolejne trzysta lat wschodnią orientację w polskiej polityce zagranicznej. A może zrobił to nie Jagiellon, ale już Piast – Kazimierz Wielki – anektując Ruś Czerwoną? Z drugiej strony trudno nie przytaknąć Autorowi, gdy pisze o realnej możliwości zwycięstwa w Powstaniu Listopadowym (gdyby tylko dowodzili mniej kunktatorscy generałowie od Chłopickiego i Skrzyneckiego) lub gdy nieudany marsz Napoleona na Moskwę w 1812 roku rozpatruje poprzez szanse na odbudowanie Polski w innym charakterze niż kadłubowe Księstwo Warszawskie.