W Polsce Tom Clancy znany jest niemal wyłącznie z cyklu o Jacku Ryanie. Inne jego powieści jakoś nie za bardzo przebiły się do świadomości Czytelników nad Wisłą. A przecież Clancy nie jest aż tak bardzo monotematycznym pisarzem. Ma w dorobku na przykład stworzony wspólnie ze Steve’em Pieczenikiem – a później także Steve’em Perrym – cykl Net Force. Jego trzeci tom jest zarazem pierwszą publikacją z tej serii recenzowaną na naszych elektronicznych łamach.
Chociaż w ostatnich tygodniach jest o nim ciszej, to całkiem niedawno był czas, gdy portal WikiLeaks był na ustach całego świata. Było tak, ponieważ na jego stronach internetowych ujawniano objęte tajemnicą dokumenty wojskowe i polityczne. Równie znany jak sam portal stał się Julian Assange, który jest z WikiLeaks niemal utożsamiany. Czy słusznie? Kim jest ten bohater, jak chcą jedni, lub groźny przestępca, jak chcą inni? Na te pytania w swojej książce próbuje odpowiedzieć dwoje Niemców, Carsten Görig i Kathrin Nord.
Zanim Polska z „peryferiów peryferii” pojawiła się jako pełnoprawny aktor na europejskiej scenie politycznej, musiało upłynąć wiele wody w Wiśle. Jak ten proces przebiegał? Ile trwał? Kiedy nasz kraj dołączył do Europy, oczywiście nie jako pojęcia geograficznego, ale wspólnoty wartości bazujących na grecko-rzymskim dziedzictwie? Na te i inne pytania szuka odpowiedzi we wznowionej po siedemnastu latach książce profesor Henryk Samsonowicz.
Niektórym przypadły prawdziwe perełki, jak np. hrabiemu Romanowi Sołtykowi, który zakwaterował się w rezydencji hrabiny Natalii Aleksandrownej Puszkin, w którym to budynku pozostała służba właścicielki domu wraz z całym jej dobytkiem. Zwykli żołnierze zazwyczaj znajdowali lokum w stajniach, ogrodach i zabudowaniach przylegających do kwater ich przełożonych. (…)
Pierwsze, co rzuca się w oczy, to że z pewnością nie jest wielka objętościowo, bo liczy sobie zaledwie niecałe 150 stron. Na rynku znajdziemy mnóstwo biografii znacznie mniej wybitnych postaci, które są obszerniejsze, by wspomnieć choćby książki o piłkarzach. Jak tylko ją zobaczyłem, wzbudziło to moje obawy co do zawartości i ogólnego poziomu tej pracy. Powiem od razu, że źle nie jest, ale moje oczekiwania były znacznie wyższe.
Niewiele jest wydarzeń historycznych, które wywołały antagonizmy trzymające się mocno jeszcze po ośmiuset latach. Tak jest w przypadku IV wyprawy krzyżowej, chyba najciemniejszej karty w dziejach krucjat. Zdobycie i złupienie Konstantynopola na dobrą sprawę mocniej podzieliło chrześcijan wschodnich i zachodnich niż wielka schizma wschodnia z 1054 roku. Dlaczego uczestnicy krucjaty, zamiast dopłynąć do brzegów Palestyny i walczyć o wyzwolenie Jerozolimy, pojawili się pod murami stolicy Cesarstwa Bizantyńskiego?
Może tak było, może nie. Dla mnie nie ulega wątpliwości, że rosyjskie napisy na granicy Trzeciej Rzeszy Wot ona, prokljataja Germanija! nie pojawiły się z oddolnej inicjatywy żołnierzy. Że była to zaplanowana akcja aparatu politycznego Armii Czerwonej, by żołnierze wiedzieli, że wkroczyli na ziemię wroga. I – w domyśle – że tu mogą gwałcić, grabić, palić, zabijać…
Gdybyśmy układali listę państw i rejonów najciężej doświadczonych przez historię, Afganistan bez wątpienia znalazłby się w pobliżu szczytu tabeli. Ten nieatrakcyjny z pozoru obszar zamieszkany przez bitne szczepy góralskie raz po raz wpadał w orbitę zainteresowań możnych tego świata. Sam w sobie nie był może wybitnie pociągający, stanowił jednak trudną do ominięcia drogę, punkt etapowy ekspansji imperialnej. Niejedno mocarstwo nadkruszyło sobie kły, próbując ujarzmić zahartowane górskie ludy, ale w ostatnich dekadach XX wieku – zanim zamachy terrorystyczne w Stanach Zjednoczonych sprowadziły na Afganistan kolejną wojnę – kraj ten kojarzył się światu jednoznacznie: z klęską wojsk sowieckich.
Oglądając „Fair Game”, trudno stwierdzić, jaki to film. Początkowo sensacyjny – widzimy Valerie na zagranicznych, tajnych i z pewnością niebezpiecznych misjach. Potem zaczynamy oglądać political fiction, gdzie reżyser pokazuje nam kulisy wielkiej, waszyngtońskiej polityki. Na koniec zaś raczy się nas dramatem rodzinnym. I ten zabieg, celowy lub nie, moim zdaniem położył film.
Na dobrą sprawę „Zatruty pokój” zaczyna się w połowie 1943 roku – w momencie, gdy było jasne, iż rozpętana przez Hitlera „wojna totalna” zakończy się klęską III Rzeszy i wykształceniem zupełnie nowego układu sił na świecie. Dallas opisuje dość szczegółowo dwa ostatnie lata działań wojennych w Europie (włącznie z D-Day i bitwą o Ardeny), spotkania „Wielkiej Trójki” czy proces instalacji rządów „demokracji ludowej” w Europie Środkowo-Wschodniej. Sporo miejsca poświęca również tym zjawiskom i wydarzeniom, o których zaabsorbowani „jałtańską zdradą” Polacy rzadko pamiętają.
