Wpisy w kategorii Książki

Biegu dziejów nie da się oszukać. Trąci to trochę historycznym determinizmem, ale pewne rzeczy prędzej czy później muszą nadejść. Gdy naprzeciwko siebie staje połykająca kolejne terytoria wschodząca potęga i dogorywające państewko, ograniczone praktycznie do murów jednego miasta, wynik starcia może być tylko jeden. Jak w ewolucji – silniejszy byt wypiera słabszy. Cesarstwo Bizantyńskie znikło w mrokach dziejów, by zrobić miejsce dla nowego dominatora w tej części świata – Imperium Osmańskiego. Jak doszło do tego, że po jednym z najświetniejszych organizmów państwowych średniowiecza pozostały tylko mury wiekowych świątyń i mające wybitnie pejoratywne znaczenie określenia „bizantynizm” i „bizantyński”?

W 1948 roku Josip Broz Tito oficjalnie wystąpił przeciwko Stalinowi, marząc o własnej drodze do komunizmu. Tym samym Jugosłowiańska Partia Komunistyczna została wykluczona z Kominformu, a Tito – uznany za szkodliwego wywrotowca. Tak jak w bloku państw skupionych wokół ZSRR, i w Jugosławii nastał czas czystki. Więzienie mogło grozić każdemu, zarówno prawdziwym i zagorzałym stalinistom, jak i domniemanym. Łagry nie ominęły nawet najwyższych władz państwowych, byłych ministrów czy generałów. Od tego momentu nazwa Naga Wyspa – Goli otok – wymawiana była jedynie szeptem i z bezgranicznym lękiem.

Podobnie jak Friedman, Brzeziński nie wybiega w przyszłość zbyt daleko, bo liczba czynników mających wpływ na sytuację geopolityczną staje się zbyt duża i przygotowanie analizy, która będzie miała więcej wspólnego z nauką niż wróżbiarstwem, jest właściwie niemożliwe. Dlatego Autor jako datę graniczną wyznacza sobie rok 2025, a za cel książki obiera próbę wyjaśnienia obecnej słabości Stanów Zjednoczonych, konsekwencji potencjalnej utraty przez USA przodującej roli w świecie i określenie zadań stojących przed tym państwem w celu zachowania przewodniej pozycji.

Książka Andrewa Nagorskiego, amerykańskiego dziennikarza o polskim pochodzeniu, prezentuje amerykański punkt widzenia na rozwój partii nazistowskiej w Niemczech. W „Hitlerlandzie” Autor przedstawia sylwetki dziennikarzy i korespondentów amerykańskich, pracujących w placówkach niemieckich, ambasadorów (Williama Dodda i Hugh R. Wilsona) wraz z rodzinami oraz zwykłych obywateli amerykańskich, zachwyconych urokiem międzywojennego Berlina. Miasto to w latach 20. uchodziło za kulturalną stolicę Europy i przyciągało ludzi urokiem i atmosferą (nawet pomimo wielu problemów wewnętrznych kraju). Każdy, kto uważał się za człowieka światowego, musiał koniecznie odwiedzić stolicę naszych zachodnich sąsiadów.

Niedawno na ekrany kin wszedł film „Tajemnica Westerplatte”, o którym głośno było już kilka lat temu. Dyżurni politycy strzegący narodowych świętości oskarżali reżysera o tworzenie filmu antypolskiego, opierając swe twierdzenia na pogłoskach i niedokładnych artykułach prasowych. Jednak cel osiągnęli i producenci mieli duże kłopoty z dopięciem budżetu. Na szczęście jednak, mimo kłód rzucanych pod nogi filmowcom, „Tajemnica Westerplatte” weszła do kin. Chcąc do maksimum wykorzystać rozgłos wokół filmu, reżyser Paweł Chochlew postanowił równocześnie napisać książkę opartą na scenariuszu, a do współpracy zaprosił Aldonę Rogulską.

Tej książki nie trzeba polecać nikomu, kto interesuje się II wojną światową, kiedy to gwiazda Guderiana rozbłysła najjaśniej. Słyszał też zapewne o niej każdy, kto interesuje się rozwojem wojsk pancernych w międzywojniu. Warto za to zwrócić na nią uwagę także osobom chcącym bliżej przyjrzeć się wybranym epizodom z frontu zachodniego I wojny światowej.

Każdy miłośnik II wojny światowej z pewnością zna wyczyny niemieckiego pilota bombowców nurkujących Hansa-Ulricha Rudla. Ponad 2500 lotów bojowych, zniszczonych ponad 500 czołgów, dział samobieżnych i wozów bojowych. Cztery zatopione okręty, w tym radziecki pancernik Marat. As nad asami, któremu przez większość wojny sprzyjało szczęście – w końcu jak inaczej można opisać człowieka, którego zestrzelono 32 razy? A przez większość, gdyż już pod koniec wojny pocisk przeciwlotniczy urwał mu nogę i okaleczył rękę. Mimo to Rudel dalej chciał walczyć. Walczyć fanatycznie za ojczyznę, którą była zbrodnicza III Rzesza.

Polacy nauczyli się już być dumnymi z naszego wkładu w złamanie Enigmy, od dawna też chwalimy się dokonaniami – Bogiem a prawdą, większymi niż w rzeczywistości – 303. Eskadry Myśliwskiej, ale wciąż jest parę spraw, o których opinia publiczna wie mało. Wkład Armii Krajowej w walkę aliantów z hitlerowskimi Wunderwaffen V-1 i V-2 z pewnością zalicza się do tego grona, a to akurat jest sprawa, z której naprawdę możemy być dumni.

Wydawać by się mogło, że największe niebezpieczeństwo, z jakim mógł się zetknąć kurier w czasie marszu, to spotkanie z funkcjonariuszami służb granicznych. Owszem, ale z lektury wspomnień wyłania się także inny ważny, jeśli nie ważniejszy aspekt, mianowicie dobór właściwych, pewnych współpracowników na trasie. Należy sobie bowiem zdawać sprawę, iż w czasie pokonywania kolejnych odcinków szlaku niezbędna jest logistyka, a ta wiązała się z pomocą miejscowej ludności i po stronie węgierskiej, i po stronie słowackiej, i rzecz jasna po stronie polskiej.

Wbrew opisowi na okładce „Brama Judasza” nie przenosi nas do Afganistanu. Zaliczymy wprawdzie wizyty w Algierii i Pakistanie, lecz najdłużej przebywać będziemy w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Dlaczego właśnie tam? Otóż celem Seana Dillona – bodaj najsłynniejszego z Higginowskich bohaterów – jest terrorysta ukrywający się pod pseudonimem Koniczynka, w oryginale – Shamrock. Trudno o bardziej irlandzkie przezwisko, czyż nie?