Patria poinformowała o rychłym uruchomieniu w Japonii produkcji licencyjnej transporterów opancerzonych AMV XP. Finowie mają nadzieję zainteresować Tokio także wariantami specjalistycznymi. Nie są to jedyne nowości. Lądowe Siły Samoobrony (Rikujō Jieitai) zaprezentowały pojazdy rodziny typ 24, bazujące na kołowym wozie wsparcia typu 16. Chociaż przyciąga mniej uwagi niż czołgi czy samoloty, jest to bardzo istotny program zmieniający oblicze Rikujō Jieitai.

Jak informuje Patria, produkcja ma ruszyć we wrześniu bieżącego roku w należących do Japan Steel Works zakładach w Hiroszimie. Początkowo pojazdy będą jedynie montowane z gotowych zestawów przysyłanych z Finlandii. Z czasem produkcja będzie podlegać coraz większej japonizacji. Liczący 16–20 osób zespół pracowników Japan Steel Works spędził pięć miesięcy na szkoleniu w Finlandii, w zakładach Patrii w Hämeenlinnie. Teraz z kolei w Japonii ma operować fiński zespół odpowiadający za transfer technologii i tworzenie sieci podwykonawców.

AMV XP 8 × 8 zwyciężył w grudniu 2022 roku w postępowaniu na nowy transporter opancerzony dla Lądowych Sił Samoobrony, następcę obecnie używanego typu 96. W pokonanym polu został GDELS z LAV‑em 6.0. Jeszcze w roku 2019 odpadł rozwijany przez Komatsu IWAPC (Improved Wheeled Armoured Personnel Carrier). Rodzimy projekt borykał się z licznymi problemami technicznymi, a sama firma ostatecznie zdecydowała się wycofać z produkcji pojazdów opancerzonych.

Szczegóły kontraktu nie są znane. Sama Patria mówi o zamówieniu opiewającym na kilkaset sztuk. W grę ma wchodzić około 800. W budżetach na lata 2023, 2024 i 2025 japońskie ministerstwo obrony uzyskało środki na zakup 82 wozów. Na chwilę obecną Japonia jest zainteresowana jedynie wozami w podstawowym wariancie transportera opancerzonego. Warto zwrócić uwagę, że we wszystkich dostępnych materiałach japońskie AMV XP są uzbrojone w karabin maszynowy M2HB kalibru 12,7 milimetra umieszczony nie w zdalnie sterowanym stanowisku, ale na obrotnicy. Trzeba zauważyć, że zsmu nie zdobyły sobie jeszcze miejsca w Rikujō Jieitai.

Odkąd rozpoczęliśmy finansowanie Konfliktów przez Patronite i Buycoffee, serwis pozostał dzięki Waszej hojności wolny od reklam Google. Aby utrzymać ten stan rzeczy, potrzebujemy 1700 złotych miesięcznie.

Możecie nas wspierać przez Patronite.pl i przez Buycoffee.to.

Rozumiemy, że nie każdy może sobie pozwolić na to, by nas sponsorować, ale jeśli wspomożecie nas finansowo, obiecujemy, że Wasze pieniądze się nie zmarnują. Nasze comiesięczne podsumowania sytuacji finansowej możecie przeczytać tutaj.

CZERWIEC BEZ REKLAM GOOGLE 96%

Oczywiście Finowie starają się zainteresować Tokio wariantami specjalistycznymi, z moździerzem NEMO kalibru 120 milimetrów na czele. Znane plany japońskiego resortu obrony sugerują, że pozytywna odpowiedź nie jest wykluczona, ale trzeba będzie na nią poczekać jeszcze kilka lat. Równolegle z AMV XP do służby wchodzi bowiem drugi typ transportera opancerzonego w układzie 8 × 8.

Typ 24 i pochodne

Komatsu nie było jedynym japońskim koncernem pracującym nad nowym transporterem opancerzonym. Swój projekt rozwijało równolegle Mitsubishi Heavy Industries. Demonstrator technologii przedstawiono w roku 2019 podczas wystawy DSEI Japan. Prace realizowano w ramach programu Common Tactical Wheeled Vehicle (CTWV, Wspólny Taktyczny Wóz Kołowy). Założeniem było stworzenie modułowego wozu bojowego opartego na konstrukcji wozu wsparcia typu 16 i zunifikowanego z nim w wysokim stopniu.

Tutaj zaczyna robić się ciekawie. W sierpniu ubiegłego roku zaprezentowano wóz typu 24, jednak nie w wariancie transportera opancerzonego, lecz kołowego bojowego wozu piechoty. WACV (Wheeled Armored Combat Vehicle, Kołowy Opancerzony Wóz Bojowy) otrzymał bezzałogową wieżę uzbrojoną w działko Bushmaster Mk 44 kalibru 30 milimetrów. Teraz coś dla miłośników krajowego podwórka. Nie wygląda na to, aby japońska wieża została do tej pory zintegrowana z wyrzutnią przeciwpancernych pocisków kierowanych. Żeby było jeszcze ciekawiej, Japończycy, a konkretnie Mitsubishi, mają doświadczenie w takich pracach: na wieży gąsienicowego bojowego wozu piechoty typu 89 zamontowano dwie wyrzutnie ppk typu 79 Jyu-MAT.

MACV od samego początku miały towarzyszyć inne pojazdy na tym samym podwoziu. Pierwszym jest samobieżny moździerz kalibru 120 milimetrów typu 24 MMCV (Mobile Mortar Combat Vehicle). Japończycy nie zdecydowali się na system wieżowy, lecz prostszy odprzodowy moździerz strzelający przez dach. To rozwiązanie znane z francuskiego MEPAC czy izraelskiego CARDOM. Drugi zakontraktowany wariant to bojowy wóz rozpoznawczy, który nie doczekał się jeszcze osobnego oznaczenia. Ten z kolei ma zastępować w jednostkach bojowe wozy rozpoznawcze typu 87 w układzie 6 × 6. Pojazd otrzymał załogową wieżę z działkiem Bushmaster Mk 44, zaś jego znakiem wyróżniającym jest wysoki składany maszt z aparaturą rozpoznawczą.

W budżecie na rok 2024 znalazły się środki na zakup 24 kołowych bojowych wozów piechoty i ośmiu moździerzy samobieżnych. Na ten rok zabezpieczono fundusze na 18 WACV, osiem MMCV i sześć wozów rozpoznawczych. Daje to razem 64 pojazdy w trzech wariantach. Ogółem zapotrzebowanie Rikujō Jieitai oceniane jest na 232 wozy rodziny typu 24. Na marginesie tegorocznego DSEI Japan na poligonie u stóp góry Fuji ministrowi obrony Genowi Nakataniemu przedstawiono samobieżny moździerz i bojowy wóz rozpoznawczy.

Warto zwrócić uwagę, że wraz z nimi prezentowano wyrzutnię „wysokiej prędkości pocisków obrony wybrzeża”. Można z dużą dozą prawdopodobieństwa przyjąć, że pod tym uroczym terminem kryje się pocisk hipersoniczny. Pierwszy japoński system tej klasy, HGVP (Hyper Velocity Gliding Projectile), ma wejść do eksploatacji na przełomie lat 2026 i 2027. Na razie jest przewidziana jedynie lądowa wersja systemu.

Szukając sensu

Dlaczego Rikujō Jieitai pakuje się w dwa typy bardzo podobnych pojazdów? Jak wynika z dostępnych informacji, takie rozwiązanie ma swój sens. Patria AMV XP ma zastąpić kołowe transportery typu 96. Natomiast pojazdy rodziny typu 24 mają trafić do oddziałów wyposażo­nych w kołowe wozy wsparcia typu 16, a więc jednostek szybkiego reagowania. Tym sposobem ma kilka brygad ma zostać wyposażo­nych w zunifikowane pojazdy o masie 20–26 ton, a więc o wysokiej mobilności taktycznej i strategicznej. Typ 16 był projektowany z myślą o transporcie samolotami Kawasaki C-2.

Grafika obrazująca dwa główne przewi­dy­wane sposoby zastoso­wa­nia MCV: przeciw inwazji i do zwalcza­nia sił nie­regu­lar­nych w terenie zurbani­zo­wanym.
(ministerstwo obrony Japonii)

Wprawdzie Siły Samoobrony nigdy w pełni nie przestawiły się na działania ekspedycyjne, jednak w ciągu ostatniego ćwierćwiecza dokonały reorientacji w kierunku spornych z Chinami wysp Senkaku i Tajwanu. W związku z tym japońska strategia kładzie coraz większy nacisk na działania desantowe i odbijanie wysp zajętych w razie konfliktu przez Chińczyków, operacje, w których duże związki pancerne i zmechanizowane nie odgrywają wiodącej roli. Konieczne natomiast są mobilność i duża siła ognia.

Oznacza to jednak słabszą odporność. Tutaj na scenę wchodzi Patria AMV XP. Reorganizacja i reorientacja nie oznaczają rezygnacji z ciężkich jednostek. Przy masie ponad 30 ton pancerz fińskiego transportera chroni przed ostrzałem pociskami kalibru 30 milimetrów z przodu oraz kalibru 14,5 milimetra z boków i tyłu. Znacznie lepiej nadaje się więc do współpracy z czołgami. Czy oznacza to szanse na zamówienie przez Japonię innych wariantów tego pojazdu? Odpowiedź jest trudna.

Rozwój parku sprzętowego Rikujō Jieitai zawsze był nierówny. Gąsienicowe transportery opancerzone wprowadzono szybko, na kołowe trzeba było poczekać do lat 80. Do służby wszedł wówczas transporter opancerzony typu 82 w układzie 6 × 6. Wyprodukowano łącznie 231 egzemplarzy, wyłącznie w wersji wozu dowodzenia i łączności. Do dziś pozostaje ich w służbie 179. One także mają zostać zastąpione przez AMV XP, jest więc duża szansa na pojawienie się odpowiedniej wersji.

Na transporter opancerzony trzeba było poczekać do lat 90. i typu 96. Jednak z powodu redukcji po zakończeniu zimnej wojny zamówienia zostały mocno ograniczone. Według Military Balance 2025 Lądowe Siły Samoobrony mają ich 381 w wersji podstawowej. Nie opracowano żadnych wersji specjalistycznych. Pozostające w służbie pojazdy uzbrojone są w półcalówki lub granatniki automatyczne kalibru 40 milimetrów montowane na obrotnicy.

Jak wyglądają ewentualne perspektywy NEMO? Lądowe Siły Samoobrony wprowadziły takie wozy już w latach 60. Nigdy jednak nie było ich wiele. Obecnie na uzbrojeniu są 24 moździerze typu 96 na podwoziu gąsienicowym. Zamówienia na MMCV pokazują, że dowództwo Rikujō Jieitai widzi zapotrzebowanie na takie pojazdy, ale nie oznacza to automatycz­nie zaintereso­wa­nia wprowadze­niem nowego systemu. Ministerstwo obrony może uznać za atrakcyjniej­szą, a zapewne i tańszą, opcję integrację AMV XP z systemem uzbrojenia znanym z MMCV. Zwróćmy jeszcze uwagę, że cały czas gros artylerii lufowej, w tym moździerzy, Lądowych Sił Samoobrony stanowią systemy ciągnione.

Z kolei kołowy bojowy wóz piechoty WACV to nieomal ewenement. Podejście Jieitai do wozów tej klasy można porównać do śmigłowców bojowych: uznaje się ich przydatność, ale brakuje pomysłu, jak wpasować je w doktrynę, warunki geograficzne i ograniczenia prawne. Gąsieni­cowy bojowy wóz piechoty typu 89 jest kolejną ofiarą końca zimnej wojny. Wyproduko­wano ich zaledwie 120, w służbie pozostaje 68. Wszystkie znajdują się na wyposażeniu trzech kompanii 11. pułku piechoty zmechanizowanej wchodzącego w skład stacjonującej na Hokkaido 7. Dywizji. Dodajmy, że pozostałe trzy kompanie piechoty tego pułku używają archaicznych gąsienicowych transporterów opancerzonych typu 73 z lat 70.

W takich warunkach wprowadzenie bojowych wozów piechoty na podwoziu AMV XP wydaje się atrakcyjną opcją. Szczególnie w obliczu wyraźnego stawiania na pojazdy kołowe. Nic z tego. Na początku 2020 roku w sieci pojawiły się zdjęcia z testów nowej platformy gąsienicowej. Pojazd ma rzekomo być opracowywany z myślą o zastąpieniu bojowych wozów piechoty typu 89 i transporterów opancerzonych typu 73.

Patria