Wpisy w kategorii Recenzje

Jedną z najlepiej opracowanych części jest rozdział o armii polskiej za Zachodzie i Wschodzie w czasie II wojny światowej oraz armii PRL i Północnej Grupie Wojsk Radzieckich stacjonującej na terenie naszego kraju. Mamy tu schematy, mapy, uzbrojenie i sylwetki najważniejszych postaci. Autor również zadbał o opisanie historii życia gospodarczego i gospodarki okresu PRL i III RP. Przy tej okazji akcentuje ważne pytanie, które może się nasunąć niejednemu Czytelnikowi: dlaczego nie jesteśmy dziś bogaci?

Kiedy przychodzi zmierzyć się z recenzją książki takiej jak ta, napotyka się na nie lada trudność. Niezręcznie jest bowiem wypowiadać się o tego kalibru Autorze, a tym bardziej w jakikolwiek sposób oceniać jego tak bardzo osobiste relacje i przemyślenia. Jednak warto, ba, nawet więcej: trzeba wypowiedzieć o niej kilka słów tytułem komentarza.

Okazuje się, że praca w organizacji humanitarnej jest bardzo dochodowa i mimo że akcje pomocowe prowadzone są w niebezpiecznych czy niegościnnych rejonach, takich pracowników niedogodności dotyczą w bardzo małym stopniu, ponieważ duża część funduszy idzie na zbudowanie odpowiedniego zaplecza czyli hoteli, kortów tenisowych, basenów czy zakup luksusowych samochodów i ochronę. W końcu pomoc można nieść jedynie we właściwych warunkach…

Baza źródłowa wykorzystana w książce może przyprawić o zawrót głowy (wybrana bibliografia to 273 pozycje, z których zaledwie 16 przetłumaczono na język polski). Moorhouse wykorzystał nie tylko relacje powszechnie dostępne i te, które skrywają archiwa, ale także przeprowadził wywiady z ponad czterdziestoma rodowitymi berlińczykami, żyjącymi w tym mieście w latach jego „nazistowskiego rozkwitu” i „nazistowskiej agonii”.

Należy zauważyć, że Autorka w sposób obiektywny i wyważony pisze o konflikcie wśród rodzin katyńskich. Dostrzega istnienie problemu, poprzez zdanie relacji każdej ze stron. Dużym atutem są zdjęcia. Ponad sto fotografii, w większości niepublikowanych, i fotokopie oryginalnych listów jeńców, pisanych z obozu do rodzin, dają Czytelnikowi poczucie autentyzmu „jedyne w swoim rodzaju”.

W powszechnej świadomości Gułag i, szerzej biorąc, cały radziecki system represji kojarzy się głównie z mężczyznami. To oni w przeważającej części byli przymusowymi robotnikami na wielkich budowlach socjalizmu, oni służyli w batalionach karnych, to żołnierze-mężczyźni byli ofiarami czystek w Armii Czerwonej w czasach stalinowskiego terroru. Jednak represje dotykały wszystkich ludzi, a znaczny ich odsetek stanowiły dzieci w różnym wieku. Tym mało znanym problemem zajęła się para naukowców: Cathy A. Frierson i Siemion S. Wileński, którym zawdzięczamy ukazanie się książki „Dzieci Gułagu”.

„Północny sztorm” to rzetelna, barwna i mocna proza, z pełnym rozmachu tłem polityczno-militarno-gospodarczym. Wolff przedstawia niezwykle prawdopodobny scenariusz wydarzeń, realną i przerażającą wizję tego, co czeka świat w obliczu kryzysu gospodarczego. Historia, jaką przedstawia, to uzasadnione połączenie świata rzeczywistego z fikcyjnymi wydarzeniami, spójne i przemyślne. Autor opowiada coś całkiem nieprawdopodobnego w sposób całkiem możliwy, a realistyczny i naturalistyczny obraz, jaki rozpościera się przed nami, działa na wyobraźnię i sieje ziarno wątpliwości.

Stara zasada mówi, że historię piszą zwycięzcy. Tę, której uczymy się w szkołach, w dużej mierze zapewne tak, jednak nie powstrzymuje to pokonanych przed próbami dotarcia do publiki ze swoją wersją zdarzeń. Najwięcej takich przypadków dotyczy drugiej wojny światowej, kiedy po jej zakończeniu wielu niemieckich urzędników, a przede wszystkim wojskowych zdecydowało się opublikować wspomnienia czy prace opowiadające o zmaganiach na frontach widzianych od strony niemieckiej.

ZSRS zapisał się w dziejach świata chyba przede wszystkim jako państwo ciągłego terroru i strachu, czego obrazem była sieć więzień, obozów i łagrów, tworząca, jak to określił Aleksander Sołżenicyn, archipelag rozsianych po całym kraju obozowych wysp. Powiedzenie krążące po ulicach sowieckich miast tamtych czasów mówiło, że w ZSRS ludzie dzielą się na tych którzy siedzieli, siedzą lub będą siedzieć. O prawdziwości tych słów mógł przekonać się Autor książki „Biez wodki”, Aleksander Topolski, który był więźniem ZSRS przez niemal trzy lata wojenne.

„Lach bez konia, jak ciało bez duszy”, mawiały już przed wiekami narody sąsiadujące z potomkami Sarmatów. Kto choć na chwilę przyjrzał się obchodom Święta Kawalerii Polskiej, które w dniach 3–4 września odbyły się po raz pierwszy w Warszawie, ten wie, że w narodzie wciąż tkwi niezwykła, jakby hipnotyczna słabość do konia i etosu kawaleryjskiego. To, że „kawaleria dumą oręża polskiego jest”, wie każdy z nas, gdy jednak chcemy wyjść poza ogólny „kanon” narodowej wiedzy, co w znacznej części równa się romantycznej legendzie, okazuje się, że niełatwo o współczesną literaturę przedstawiającą losy kawalerii II RP.