„Pancernik Musashi” to potrawa nie dla każdego. Fani pietystycznych monografii z pewnością powinni jej skosztować, entuzjaści historycznej beletrystyki niekoniecznie. Językowi pedanci winni zaś jej unikać. Będzie dla nich po prostu niestrawna.
Opisywany tom, choć ukazuje się jako czwarty, a w ramach tylko wydawnictwa Inicjał jako trzeci, moim zdaniem powinien ukazać się na początku. Autor porusza w nim bowiem rzeczy, które miały miejsce na długo przed rozpoczęciem drugiej wojny światowej. Cofa się do początków państwa radzieckiego i prowadzi, aż do wielkiej stalinowskiej czystki w końca lat trzydziestych.
Przebogato ilustrowana Rzymska armia wydana właśnie przez Bellonę na pierwszy rzut oka bardziej przypomina album przeznaczony dla młodzieży doby „cywilizacji obrazkowej”, niż tak zwaną poważną pracę historyczną.
Prawdę mówiąc, nie miałem najbledszego choćby pojęcia, jak powinienem zacząć tę recenzję. Czy powinienem odwołać się do tematyki książki, czy może do co najmniej niecodziennego sposobu, w jaki powstała? Może powinienem już na początku opowiedzieć o moich nie do końca zaspokojonych oczekiwaniach?
Wspomnień byłych więźniów obozów koncentracyjnych i zagłady wydawanych po II wojnie światowej pojawiło się do dziś setki, jak nie tysiące. Wszystkie są wstrząsającym świadectwem potworności i barbarzyństwa, z jakimi spotkali się więźniowie, przeważnie zbiorem wspomnień ukazujących uporczywą walkę o przeżycie i dających świadectwa o tych, którym nie było dane przeżyć nazistowskiej machiny śmierci.
Biorąc pod uwagę, jak ocenialiśmy tu książki Bellony, o „Wojnie domowej…” wyrażać się muszę raczej pozytywnie. Bądźmy jednak szczerzy: Romero Salvadó nie jest Beevorem. Styl hiszpańskiego autora jest dużo bardziej hermetyczny, a przez to oczywiście mniej wciągający.
Tytuł książki jest (z niezrozumiałych dla mnie powodów) mylący, ponieważ sugeruje, iż mamy w niej do czynienia z narracją obejmującą całość militarnego konfliktu polsko-krzyżackiego, a tymczasem autor zeskakuje z siodła już w roku 1435.
Lektura Białej śmierci Petriego Sarjanena przywołuje przed oczy kadry słynnej Wojny zimowej Pekki Parikki, wstrząsającej wojennej epopei traktującej o walce Finów ze stalinowskim agresorem. Wojna ta wciąż za mało jest Polakom znana, a jeszcze mniej jej bohaterowie. Niektórym coś mówi nazwisko Mannerheim, ale kto wie, kim był Simo Häyhä?
Zasady bezpardonowej wojny totalnej zainicjowanej na lądzie przyjęły się w czasie II wojny światowej również na morzu. Marynarki wojenne większości uczestniczących w konflikcie państw dopuściły się czynów, które stoją sprzeczności się z zasadami humanitaryzmu i poszanowania praw człowieka w konfliktach zbrojnych.
O tym, że w historii Polski wciąż jest wiele białych plam, chyba nie muszę nikogo przekonywać. Burzliwe dzieje naszej ojczyzny, zwłaszcza w pierwszej połowie XX wieku, sprzyjały ich powstawaniu, dzięki czemu historycy jeszcze długo będą mieli pełne ręce roboty, nie zawsze przyjemnej i z reguły niełatwej.
