Nie od dziś wiadomo, że zagadnienia związane z Kościołem i Watykanem wzbudzały, wzbudzają i jeszcze długo wzbudzać będą kontrowersje, ciekawość zwykłych ludzi i ludzi pióra. Im bardziej Watykan, będąc zarówno samodzielnym państwem, jak i stolicą Kościoła katolickiego, będzie ukrywać tajniki swojej egzystencji i zamiatać pod dywan palące problemy, tym częściej pojawiać się będą różnego rodzaju teorie spiskowe.
Właśnie tymi mniej lub bardziej ciemnymi tematami wiążącymi się z Watykanem i z Kościołem katolickim, jako podległej władzy papieży organizacji, zajął się znany dziennikarz i publicysta Corrado Augias, korespondent zagraniczny dziennika „La Repubblica” i ważna postać włoskiego życia publicznego, w latach 1994–1999 członek Parlamentu Europejskiego, autor książek „Sekrety Rzymu” i „Sekrety Londynu”. Tym razem pora na „Sekrety Watykanu”, która ukazała się w tym roku nakładem Domu Wydawniczego Rebis. Książka została starannie wydana pod względem edytorskim i graficznym z wkładką z ciekawymi, rzadko publikowanymi zdjęciami.
Nie jest to jednak historia miasta Watykan i instytucji, która nim – i nie tylko nim – rządzi. Corrado Augias z bogatych dziejów miasta i Kościoła wybrał kilkanaście arcyciekawych epizodów, do dziś wzbudzających kontrowersje, żeby nie pisać sensacje. Każdy rozdział opisuje inną sprawę. Ważne w narracji jest nie tyle wyciąganie tytułowych sekretów, ile poruszanie ważnego zagadnienia, które zarówno w ówczesnym, jak i dzisiejszym czasie wzbudza żywe uczucia. Nie są to jednak puste, dziennikarskie opisy, Autor z publicystyczną i naukową precyzją naświetla – czasem aż za szczegółowo – okoliczności i tło historyczno-polityczne.
Tak więc kiedy Augias opisuję sprawą zamordowania dowódcy Gwardii Szwajcarskiej Aloisa Estermanna, jego żony i kaprala gwardii, narracje zaczyna od początków historii Gwardii i dokładnie opisuje jej działalność, strukturę i bogate dzieje. Sięga nie tylko po głośne na cały świat sprawy – takie jak do dziś niewyjaśnione zniknięcie nastoletniej obywatelki Watykanu Emanueli Orlandi czy międzynarodowe uwikłania banku watykańskiego i jego związki z niepokojącą serią zabójstw – ale też wiele barwnych i kontrowersyjnych postaci. Obok tak znanych jak cesarzowie Neron i Konstantyn Wielki, które nieodłącznie wiążą się z początkami chrześcijaństwa, pojawiają się również przebogate w sekretną historię dzieje zakonu templariuszy, jezuitów, inkwizycji, Opus Dei. Wspomina również tak znane postacie jak papież Pius XII, do dziś przez niektórych nazywany Papieżem Hitlera, Jan Paweł I, który jeśli jego plany reformatorskie by się powiodły, przebudowałby Kościół Katolicki niemal od podstaw oraz skromnego, pokornego, dobrotliwego i chyba nad wyraz uczciwego Celestyna V, który jako jedyny zrezygnował z Tronu Piotrowego, ponieważ nie chciał mieć nic wspólnego z czymś, co według niego kościołem bożym było tylko z nazwy. Obok niego autor przedstawił sylwetkę buńczucznego, aroganckiego, łasego na zaszczyty i pieniądze Bonifacego VIII.
Jednak Watykan nie kryje tylko sekretów mężczyzn, znalazło się tu również miejsce dla płci pięknej. Autor sięga po postać jednej z najbardziej znanych konkubin papieskich, Marozji, która stała się wzorem dla legendarnej „papieżycy Joanny”, i księżniczki Krystyny Szwedzkiej z dobrze znanej w Polsce dynastii Wazów, która jako lesbijka porzuciła wiarę luterańską, zrezygnowała z tronu, przeszła na katolicyzm i zamieszkała w Rzymie. „Sekrety Watykanu” to jednak nie tylko ludzie i związane z nimi problemy i wielkie palny, to także historia monumentalnych inwestycji budowlanych, dzieje architektów i ich dzieł, placów, kamienic i świątyń oraz dokumentów, a co za tym idzie – tajnych archiwów. To książka skierowana nie tylko do miłośników dobrej publicystyki historycznej, ale i fanów dziennikarstwa śledczego czy miłośników opowieści o dziełach sztuki ich twórcach.
