Wpisy w kategorii Książki

Niemiecki uczony stworzył opasłe, niemal sześciusetstronicowe dzieło, jednak myliłby się ktoś, sądząc, że to jest biografia radzieckiego dyktatora. O życiu Józefa Stalina dowiemy się bardzo niewiele – jeśli ktoś szuka takich informacji, niech sięgnie po inne pozycje. Ta praca jest charakterystyką systemu politycznego i społecznego Związku Radzieckiego za czasów Stalina. Dlatego uważam, że polski tytuł jest mylący i zamiast słowa „Stalin” powinien raczej zawierać „stalinizm”, tym bardziej, że już pierwszy rozdział nosi tytuł „Czym był stalinizm?”.

W czasie drugiej wojny światowej naziści stworzyli na zajętych terenach polskich wiele miejsc, gdzie mordowali ludzi. Jednym z nich było Chełmno nad Nerem. W tej małej wsi powstał nazistowski obóz zagłady, w którym życie straciło ponad 170 tysięcy ludzi, głównie Żydów. O Chełmnie, metodach zabijania i tym, co pozostało w tej miejscowości, pisze w książce „Chełmno. Pierwszy nazistowski obóz zagłady” amerykański historyk Patrick Montague.

Mark Mezetti szczegółowo opisuje procesy polityczne, które doprowadziły do przyznania CIA – po raz kolejny – licencji na zabijanie. Nie ogranicza się przy tym do prowadzenia Czytelnika po biurach kolejnych polityków, ale od razu pokazuje, jaki te decyzje miały wpływ na pole walki. W książce nie brakuje studiów przypadków, które obrazują bojowe użycie UAV-ów do zwalczania prawdziwych lub domniemanych terrorystów. Zresztą chodzi nie tylko o UAV-y, choć to one wzięły na siebie główny ciężar misji, ale także o oddziały specjalne wzorowane na SEALs czy Delta Force. Z drugiej strony pokazuje, jak tradycyjnie rywalizująca z CIA armia wykorzystuje wspomniane dwie i pozostałe jednostki SOCOM do misji rozpoznawczo-szpiegowskich, co upodobania je do działalności agentów wywiadu.

Czy ta pozycja ma szansę czymś zaskoczyć Czytelnika będącego po lekturze choćby „Szpiegów Gideona” czy „Mossadu – najważniejszych operacji izraelskich tajnych służb”? Zdecydowanie tak. O ile duża część treści musi się w naturalny sposób pokrywać, bo nie sposób pisać o historii izraelskiego wywiadu, pomijając najbardziej znane misje, jak: uprowadzenie MiG-a-21, schwytanie Adolfa Eichmanna czy polowanie na zamachowców z Monachium, o tyle można to uzupełnić o nowe informacje. A ich znajdziemy wiele, z kilku powodów.

Autor naprawdę nazywa się inaczej, ale jego dane są utajnione, ponieważ jest czynnym pracownikiem Centralnej Agencji Wywiadowczej. Wiadomo jednak, że jest polskiego pochodzenia. Ba! Wydawca reklamuje go jako najważniejszego dla CIA Polaka od czasów pułkownika Kuklińskiego. Nie wiem, ile w tym prawdy, ale fakt faktem, że w książce znajdziemy wiele odniesień do naszej historii (powstanie warszawskie, proces szesnastu), co z pewnością jest miłym akcentem i zawsze w jakimś stopniu przyczynia się do lepszego jej poznania przez zachodnich Czytelników.

Losy obrazu Rafaela to jeden z przykładów ilustrujących, co spotykało dzieła sztuki w podbijanej przez nazistów Europie. Tematem zajęła się amerykańska pisarka Lynn H. Nicholas – działaczka ruchu na rzecz odzyskania skarbów kultury zagrabionych w czasie drugiej wojny światowej, odznaczona za swoje działania Legią Honorową i nagrodą Amicis Poloniae, przyznawaną za zasługi w rozwoju stosunków polsko-amerykańskich. Polski Czytelnik otrzymuje właśnie do rąk, dzięki poznańskiemu Rebisowi (znowu udowadnia, że jest wydawcą z najwyższej półki – twarda oprawa, liczne ilustracje, świetne tłumaczenie…), „Grabież Europy”, której pierwsze wydanie ukazało się w 1994 roku.

Nauka historii w programie szkolnym jest pełna białych plam. Większość podręczników o wczesnym średniowieczu ogranicza się do wspomnienia o obaleniu Romulusa Augustusa, krótkiej wzmianki o Odoakerze, a następnie szybkiego przejścia do Karolingów. Najnowsza publikacja Petera Heathera „Odrodzenie Rzymu” wypełnia przynajmniej część tych luk.

Dlaczego te kobiety latały? By wspomóc Wielką Brytanię w wojnie z Niemcami? Częściowo tak, ale według mnie z książki wynika, że latały przede wszystkim dlatego, iż kochały to robić. Praca w ATA umożliwiała im zaś latanie na jednych z najlepszych samolotów tamtych czasów, o czym w innych warunkach nie mogłyby nawet marzyć. Były przypadki, iż w chwili zaciągania się do służby nie wiedziały dokładnie, kim jest Hitler i o co w tej wojnie chodzi, jednak nie miało to dla nich znaczenia w obliczu faktu, że mogły latać Lancasterem czy Spitfire’em. Książka stanowi swoisty hymn ku czci tego drugiego.

Tytuł tej pozycji jest mylący, gdyż sugeruje, że Czytelnik na 318 stronach dowie się wszystkiego o próbach i zamachach na życie Adolfa Hitlera. Nic bardziej mylnego. Owszem, przeczytamy o tego typu wydarzeniach, ale tylko i wyłącznie tych, których sprawcami byli sami Niemcy. Wyjątkiem będzie groteskowa próba „zamachowca” Maurice’a Bavauda, który był Szwajcarem.

W latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku w Londynie pojawiła się kolekcja srebrnych późnorzymskich naczyń niewiadomego pochodzenia. Wartość skarbu Sevsa, nazwanego tak od imienia zawartego w inskrypcji na jednym z talerzy, oszacowano na ponad 200 milionów dolarów! Kolekcja miała sfałszowaną licencję eksportową z Libanu, co nie odstraszyło Spencera Comptona, markiza Northampton, od jej zakupienia i późniejszego wystawienia na aukcję. Gdy w 1990 roku dom aukcyjny Sotheby’s w Nowym Jorku próbował zlicytować srebra, z roszczeniami wystąpiły rządy Jugosławii (później roszczenia podtrzymywała Chorwacja), Węgier i Libanu.