Radiostacje Comp@n. Propozycja dla Wojsk Obrony Terytorialnej

Podczas tegorocznego Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego spółka Radmor S.A., wchodząca w skład WB Group, zaprezentowała rodzinę radiostacji programowalnych Comp@n. Sprzęt pokazano jako propozycję dla piątego rodzaju polskich sił zbrojnych: wojsk obrony terytorialnej.

Radmor rozpoczął prace nad polskimi doręcznymi radiostacjami definiowanymi programowo SDR (Software Defined Radio) w 2000 roku. Wówczas nie było łatwo. Gdyńska spółka podjęła prace badawczo-rozwojowe w czasach, gdy technika cyfrowego przetwarzania sygnałów stawiała pierwsze kroki. Stanęła przed problemami związanymi z niską jakością kompilatorów oprogramowania matryc FPGA, koniecznością pracy z asemblerem procesorów sygnałowych i niską wydajnością procesorów ogólnego przeznaczenia. Obecnie na krajowym podwórku nie stanowi to żadnego problemu, wystarczy bowiem wskazać firmę Transbit, która wyprodukowała programowalne szerokopasmowe radiostacje cyfrowe R-450C, znajdujące się na wyposażeniu Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego (NDR).

Pierwszym urządzeniem Radmoru była radiostacja szerokopasmowa 3505 typu SDR, protoplasta dzisiejszych doręcznych Comp@nów. Spółka nadal prowadziła prace badawczo-rozwojowe, w tym uczestniczyła w programie ESSOR (European Secured Software Defined Radio), w którego ramach państwa NATO starały się opracować architekturę radiostacji SDR i stworzyć oprogramowanie umożliwiające szerokopasmową transmisję głosu i danych. Wysiłki przyniosły zamierzone efekty, powstał bowiem tak zwany waveform ESSOR (European Secured Software Defined Radio) HDR, gwarantujący pełną interoperacyjność pomiędzy radiostacjami SDR różnych producentów.

Azjatyckie kontrakty

Władze Radmoru twierdzą, że spółka ma potencjał, który można wykorzystać na różne sposoby, zarówno na krajowym podwórku, jak i za granicą. Wysiłek promocyjny i handlowy zaowocował pozyskaniem stałych odbiorców polskich radiostacji na rynku azjatyckim.

Gdyńska firma i ministerstwo obrony Bangladeszu robią interesy już od 2013 roku, gdy Dyrektoriat Generalny Zakupów Wojskowych Ministerstwa Obrony Ludowej Republiki Bangladeszu wybrał radiostację doręczną R35010 dla wojsk lądowych. Pierwszą umowę o wartości ponad miliona euro podpisano 30 czerwca 2013 roku w Dhace. Radmor sięga jednak znacznie dalej, sprzedaje sprzęt łączności do krajów Azji Południowo-Wschodniej: Malezji i Indonezji.

Kilka lat temu gdyńska spółka dostarczyła indonezyjskim wojskom lądowym ponad 300 radiostacji doręcznych VHF R3501. Na przełomie lat 2013 i 2014 sygnowano kolejny kontrakt. Tym razem radiostacje osobiste 35010 trafiły do tamtejszej piechoty morskiej. Dostawy zrealizowano w pierwszym kwartale 2014 roku. Radiostacje zainstalowano w czternastu czołgach PT-76, których używają indonezyjscy marines. Zintegrowano je z interkomem, co umożliwiło utrzymanie łączności żołnierzy przebywających poza pojazdem z kolegami wewnątrz. Rozwiązanie to zapewniło przekazywanie dowódcy i kierowcy transportera informacji o sytuacji wokół pojazdu. W 2014 roku zrealizowano jeszcze jeden kontrakt i w radiostacje wyposażono kolejne piętnaście transporterów.

W tym czasie utrzymywano również stałe relacje handlowe z Bangladeszem. 15 września 2014 roku podpisano drugi kontrakt na dostawę 188 radiostacji osobistych R35010 z potrzebnym osprzętem, w tym odbiornikami GPS. W listopadzie 2014 roku w Dhace w ramach współpracy z Centralną Składnicą Uzbrojenia pracownicy Radmoru przeprowadzili szkolenia z obsługi i serwisowania sprzedanych radiostacji.

Prawie równo miesiąc później pojawił się kolejny kontrakt, tym razem na 800 sztuk urządzeń w konfiguracji doręcznej. Sprzęt służy bangladeskim żołnierzom uczestniczącym w misjach pokojowych pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych. Radiostacje tego typu pracują w paśmie częstotliwości od 2405 MHz do 2480 MHz i dysponują szesnastoma kanałami. W terenie otwartym mają zasięg ponad tysiąca metrów, a dzięki retransmisji można go kilkakrotnie zwiększyć, zapewniając lepsze pokrycie terenu i umożliwiając ominięcie przeszkód, dzięki czemu można radiostacje wykorzystywać w terenie zurbanizowanym. Dostępna jest też wersja przewoźna urządzenia, która po zamontowaniu w pojeździe otrzymuje adapter, co wzmacnia jakość sygnału.

Bangladesz nadal przejawiał zainteresowanie polskimi radiostacjami, co zaowocowało negocjacjami i kolejnym kontraktem. Tym samym do lipca 2015 roku Bangladesz zakupił 1100 polskich radiostacji. Przy każdej dostawie Radmor zapewniał szkolenia z obsługi sprzedawanych urządzeń. W dniach 26–28 października 2015 roku do siedziby gdyńskiej formy przybyła delegacja bangladeskich wojsk lądowych, która dokonała odbioru technicznego radiostacji osobistych typu 35010G/1. Sprzęt sprawdzono pod kątem zgodności parametrów technicznych, wykonano testy środowiskowe, w tym sprawdzono działanie radiostacji w warunkach zawilgocenia, zapylenia i zmian temperatury otoczenia, zbadano również odporność na wstrząsy oraz zmierzono zasięg i jakość połączenia w terenie otwartym i zabudowanym.

Najnowszy przetarg ogłoszony przez Bangladesz w lutym bieżącego roku zakończył się ponownym zwycięstwem gdyńskiej spółki i sygnowaniem kontraktu na dostawę kolejnych 2500 radiostacji. Kontrakt podpisali w czerwcu bieżącego roku generał Muhammad Nazmul Alam i dyrektor do spraw handlu i marketingu Radmoru Zbigniew Furman. Gdyńska spółka ostrzy sobie apetyt na kolejne sprzedaże radiostacji, w tym do państw Azji Południowo-Wschodniej.

Ponadto 17 grudnia ubiegłego roku przekazano informację o podpisaniu umowy w sprawie dostawy ponad tysiąca radiostacji taktycznych VHF typu 3501 w konfiguracji doręcznej z akcesoriami. Kontrahent jednak zastrzegł, aby nie ujawniać jego tożsamości (nie był to Bangladesz). Dostawy zakończą się w grudniu 2016 roku. Kontrakt zawiera klauzulę pozwalającą na rozszerzenie dostawy kolejnych środków łączności wojskowej o kilkaset sztuk. Radiostacje 3501 są obecnie używane przez siły zbrojne kilkunastu państw, na przykład w wersji przewoźnej zainstalowane są na ukraińskich pojazdach typu Dozor.

Rodzina radiostacji programowalnych Comp@n

Obecnie można mówić o rodzinie składającej się z tylko trzech urządzeń: Comp@n H07, Comp@n H08 i Comp@n H09. Zakres ich wykorzystania może być jednak szeroki, są bowiem specjalnie programowalne, a o przeznaczeniu decydują waveformy (WF). Co więcej, zależnie od specyfikacji istotnych warunków zamówienia mogą mieć wgrane różne waveformy, decydujące o ich wielozadaniowości. Innymi słowy: zmiany funkcjonalności radiostacji dokonuje się jedynie poprzez zmianę oprogramowania i decyduje o tym już końcowy użytkownik. W praktyce oznacza to możliwość wyboru pomiędzy najprostszymi mechanizmami (transmisja mowy w trybie rozsiewczym) lub bardziej złożonymi (MANET) albo wykorzystywanie wszystkich dostępnych funkcji. Według spółki Radmor Comp@n jest konstrukcją „charakteryzującą się niespotykaną dotąd na rynku uniwersalnością, elastycznością i łatwością dostosowania funkcjonalności do wymagań użytkownika końcowego”.

Radiostacje Comp@n to urządzenia o masie – wraz z baterią i anteną – mniej niż 1 kilograma i wymiarach 220 × 86 × 44 milimetry (bez anteny, takie same dla każdego modelu). Wszystkie radiostacje mają wbudowany odbiornik GPS. Mogą pracować w jednym z trzech pasm: 20–520 MHz, 30–137 MHZ i 225–400 MHz. Najbardziej uniwersalnym i zapewniającym potencjalnemu użytkownikowi najszerszy wachlarz możliwości w zakresie obsługiwanych WF-ów jest pierwszy z wymienionych zakresów. Jest on jednak najmniej atrakcyjny cenowo i prowadzi do najszybszego rozładowania baterii. Pozostałe dwa zakresy mają zapewnić dłuższy czas pracy na jednym akumulatorze i obniżyć cenę jednej radiostacji. Jak każde urządzenie tego rodzaju, radmorowskie radiostacje składają się z nadajnika i odbiornika.

Pierwszy charakteryzuje się mocą wyjściową, programowalną o maksymalnej mocy 5 watów, z tłumieniem harmonicznych większym niż 50 dBc. Odbiornik zaś charakteryzuje się selektywnością sąsiedniokanałową większą niż 50 decybeli i jest wyposażony w blokadę szumów (tonu, poziomu szumu). Wszystkie radiostacje oparte są na tej samej platformie hardware’owej i mogą pracować w zakresie temperatur od –32 do +55 stopni Celsjusza. Obudowa umożliwia zanurzenie do jednego metra pod wodą przez dwie godziny. Podsumowując, należy dodać, że wszystkie radiostacje z tej rodziny mogą mieć zaimplementowany Blok Cyfrowego Przetwarzania (BCP), czyli układ do implementacji WF-ów i wybranych usług radiostacji, może być przygotowany na indywidualne życzenie klienta. Technologia radiostacji software’owych Comp@n jest całkowicie programowalna, zaś wgrane waveformy pozwalają na jednym kanale łączyć się z wojskami regularnymi, na drugim zaś – z policją lub innymi służbami.

Wszystkie radiostacje mogą być przewożone w zestawie pojazdowym, w którego skład wchodzi adapter i wzmacniacz mocy. Mogą być montowane oddzielnie lub jako „mechanicznie zintegrowana bryła”. Adapter umożliwia pracę tych urządzeń w pojazdach takich jak lekkie czołgi, bojowe wozy piechoty czy kołowe transportery opancerzone. Dzięki niemu radiostacje są stabilnie umocowane i można je szybko wyjąć bez przerwy w działaniu. Po zamontowaniu w adapterze urządzenia stają się częścią jednego układu z systemem antenowym, instalacją teleinformatyczną i wzmacniaczem mocy. Radiostacja zasilana jest z sieci pokładowej pojazdu z jednoczesnym ładowaniem jej zasilacza akumulatorowego.

Wzmacniacz mocy jest urządzeniem o wymiarach 270 × 180 × 187 milimetrów, umożliwiającym pracę z maksymalną mocą 50 watów, co przekłada się na zwiększenie słyszalności użytkownika. Zasilany jest z sieci pokładowej i jest przystosowany do działania ze wszystkim radiostacjami z rodziny Comp@n.

Kolejnym elementem zestawów są programator FillGun i zestaw nagłowny. Pierwszy służy do rekonfiguracji radiostacji, nawet w warunkach polowych, poprzez zainstalowanie nowego upgrade’u oprogramowania. Wyposażony jest w dwa złącza zewnętrzne – jedno podłącza się do jednego z dwóch gniazd radiostacji, drugie zaś (USB) umożliwia podłączenie do komputera. Radmor proponuje żołnierzom zestaw nagłowny z wyniesionym przyciskiem nadawania (Push To Talk). Ma on odciążyć operatorów radiostacji i zapewnić ciągłą łączność radiową.

Do osprzętu należą również anteny o różnych długościach i masie, pracujące w różnych zakresach częstotliwości, a także różne typy zasilaczy wyposażonych w optyczny wskaźnik stanu naładowania akumulatora i układ nadzorujący właściwe warunki cykli ładowania. Ładowanie zasilaczy odbywa się na wielostanowiskowym urządzeniu ładującym oraz w indywidualnej ładowarce zasilanej z instalacji pojazdowej lub ogniw słonecznych.

Radiostacja Comp@n H07

Comp@n H07 może mieć różnorakie zastosowanie. Najszerzej żołnierze mogą jej używać jako przenośny środek łączności fonicznej. Dzięki osprzętowi – adapterowi i wzmacniaczowi mocy – służy również jako pomocniczy środek łączności do instalacji stacjonarnej w bazach wojskowych i jako urządzenie przewoźne w pojazdach kołowych. Żołnierzom wojsk lądowych zapewnia łączność taktyczną bliskiego zasięgu VHF i UHF, a siłom lotniczym – łączność taktyczną bliskiego zasięgu VHF. Ponadto radiostacja umożliwi utrzymywanie łączności ze służbami paramilitarnymi i cywilnymi, wykorzystującymi kanały radiowe i rodzaje modulacji dostępne w radiostacji. Urządzenie ma wbudowany odbiornika GPS, dzięki któremu możliwa jest lokalizacja jego użytkownika. Ponadto Comp@n H07 pozwala na szyfrowanie mowy oraz przesyłanie analogowe fonii na stałej częstotliwości i transmisję cyfrową fonii na stałej częstotliwości i ze skokami częstotliwości, czyli tak zwanym hoppingiem (100 skoków na sekundę).

Radiostacja Comp@n H08

Główną cechą użytkową radiostacji Comp@n H08 jest wgrany waveform W2FH – wąskopasmowy klasy EPM (Electronic Protective Measures), czyli taki, który zapewnia jednoczesne wykonanie silnie zabezpieczonej transmisji mowy i danych (z portu szeregowego; radiostacja ma możliwość sczytywania danych GPS, ponadto można przesyłać dane zapewniające lepszą świadomość sytuacyjną na polu walki). Zainstalowany jest on na platformie hardware’owej radiostacji SDR 350X. Pracuje w trybie hoppingowym, który zapewnia zmianę częstotliwości nośnej w określonych cyklach przez nadajnik i odbiornik. Dzięki temu może korzystać z wielu funkcji: niskiego prawdopodobieństwa wykrycia transmisji (Low Probability of Detection), niskiej szansy przechwycenia sygnału (Low Probability of Interception) i odporności na zakłócanie (Anti-Jamming). W2FH ma mechanizm synchronizacji, który nie wymaga użycia systemu nawigacji satelitarnej.

Radiostacja Comp@n H09

Radiostację Comp@n H09 charakteryzuje zaimplementowany wąskopasmowy waveform BMS IP WF typu MANET (Mobile Ad-Hoc Network). Dzięki temu modułowi radiostacja może integrować się z sieciami IP, realizować jednoczesną transmisję głosu i danych. W drugim przypadku będą to dane otrzymywane z sieci IP, dane pochodzące z sensorów, transparentna transmisja danych z portu szeregowego, dane GPS, dane SA – Situation Awareness, zwiększone zasięgi usług mowy i danych – multihop relay. Innymi słowy, gdy na polu walki nie ma możliwości połączenia się z siecią telekomunikacyjną, żołnierze mogą korzystać z naprędce stworzonej (samoorganizującej się) radiowej sieci pola walki.

Sprzęt dla Wojsk Obrony Terytorialnej?

Radmor proponuje system wąskopasmowy oparty na rodzinie Comp@n dla Wojsk Obrony Terytorialnej. Bazować ma przede wszystkim na doświadczeniu w dostawach realizowanych dla użytkowników krajowych i zagranicznych. W tym zakresie kontakty z polskim MON-em sięgają jeszcze ubiegłego wieku. Aby zapewnić dostawy dla polskich żołnierzy, Radmor zaczął produkcję radiostacji plecakowych RRC 9200 i pokładowych RRC 9500 na bazie licencji udzielonej przez francuską firmę Thales. W 2006 roku rozszerzył swoje możliwości na radiostacje następnej generacji F@stnet: plecakowe RRC9210 i pokładowe RRC9310. Dwa lata temu Radmor podpisał z Inspektoratem Uzbrojenia kontrakt na dostawę 380 radiostacji plecakowych RRC 9211 i czterdziestu jeden kompletów radiostacji pokładowych RRC 9311 AP (urządzenia UKF rodziny PR4G F@stnet). Była to już piąta z kolei umowa przewidująca dostawę radiostacji obu typów dla polskich sił zbrojnych. W 2017 roku mają one mieć w dyspozycji 420 RRC 9211 i czterdzieści jeden RRC 9311 AP (montowane w pojazdach lub pracujące jako urządzenia stacjonarne).

Teraz ma nadejść czas na rodzinę radiostacji Comp@n. Kluczem do sukcesu ma być szeroki wachlarz oferowanych waveformów na jednej platformie hardware’owej: wąskopasmowy W2FH klasy EPM i BMS IP WF typu MANET, NBWF (Narrow Band WF) do pracy z WF-em koalicyjnym STANAG 5630-34, wąskopasmowe waveformy przystosowane do pracy z radiostacjami „starego parku”. Do tych ostatnich zaliczają się STANAG 4203, STANAG 4204, STANAG 4205. Będzie to mieć duże znaczenie, gdyż polscy żołnierze wykorzystują szereg radiostacji, których koszt wymiany byłby duży i niepotrzebny. Jak zapewnia producent, radiostacje z tej rodziny nadają się również do pracy w wersjach: plecakowej (o mocy 20 watów) i przewoźnej (z adapterem i wzmacniaczem mocy 50 watów).

System wąskopasmowej łączności dla wojska może być rozbudowany o nowe możliwości oferowane przez łączność satelitarną, wykorzystanie radiostacji taktycznych VHF (3501, F@STNET), radiostacji osobistych (35010, PERAD), szerokopasmowych, system łączności pokładowej Fonet, a także możliwość współpracy z bezzałogowymi statkami latającymi i infrastrukturą „cywilną”. Nowy waveform BMS IP będzie zapewniał łagodne przejście między klasycznymi rozwiązaniami a współczesnym polem walki. Innymi słowy, producent zapewnia, że zagwarantuje stworzenie systemu dla wojska umożliwiającego używanie starych i nowych radiostacji.

Kolejną zaletą ma być zdolność systemu do współpracy z zewnętrznymi urządzeniami utajniającymi, na przykład terminalem bezpieczeństwa SCIP z mechanizmem bezpieczeństwa COMSEC zapewniającym szyfrowanie informacji – głosu i danych – użytkownika. Terminal SCIP spełnia wymagania umowy standaryzacyjnej 5068 i może występować jako osobne urządzenie, a także jako wbudowane oprogramowanie radiostacji z rodziny Comp@n do implementacji protokołu bezpieczeństwa SCIP. Ma on być przygotowany do współpracy zarówno z obecnymi, jak i z przyszłymi środkami łączności. Zdaniem Radmoru jest również środkiem ułatwiającym interoperacyjność między siłami koalicyjnymi NATO przy zachowaniu bezpieczeństwa transmisji danych.

22 października tego roku WB Electronics poinformował o zawarciu umowy z Inspektoratem Uzbrojenia na dostawę radiostacji z dodatkowym wyposażeniem. Na mocy tego porozumienia, którego szczegółów jeszcze nie znamy, gdyńska spółka dostarczy sprzęt łączności z dodatkowym wyposażeniem o wartości 73 milionów złotych. Do końca bieżącego roku Wojsko Polskie otrzyma urządzenia o wartości 33 milionów złotych. Formalnie umowa stanowi aneks do wcześniejszego porozumienia. Prawdopodobnie zapewni ona pierwsze dostawy na rzecz nowo tworzonych wojsk obrony terytorialnej, a sprzęt będzie kompatybilny z wcześniej dostarczanym polskim żołnierzom. W miarę rozrostu piątego rodzaju sił zbrojnych, w tym wzrostu jego liczebności do 53 tysięcy w 2019 roku, firma liczy na kolejne zamówienia doręcznych radiostacji typu Comp@n.