Zbiegiem okoliczności w krótkim czasie dostałem do recenzji dwie podobne powieści. Jest to tym dziwniejsze, że w ciągu kilku lat recenzowania książek dla naszego portalu otrzymane powieści mógłbym policzyć na palcach obu rąk. Wprawdzie nie dałbym sobie za to owych rąk uciąć, bo tego nie sprawdziłem, ale nawet jeśli takich pozycji było więcej niż dziesięć, to nieznacznie.
Oto nadeszła druga część trylogii o Jasonie Millingtonie i jego zespole zwalczającym zagrożenia bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych. Niedawno zapobiegli zamachowi w Nowym Jorku, a na horyzoncie rysuje się kolejne zagrożenie. Tym razem nie wymierzone bezpośrednio w USA, ale mające spowodować zmiany i chaos na całym świecie.
Marszałka Gieorgija Żukowa nie trzeba przedstawiać nikomu mającemu choćby nikły kontakt z historią. Powszechnie uważany jest za jednego z najlepszych dowódców wojskowych dwudziestego wieku. Chociaż wiadomo o nim już niemal wszystko, jego ocena wśród historyków nie jest jednoznaczna, dzięki czemu na księgarskim rynku stale jest miejsce na kolejne tytuły opisujące tę postać. Tym razem krakowski Znak wydał pochodzącą z 2012 roku pracę brytyjskiego historyka Geoffreya Robertsa: „Generał Stalina. Życie Gieorgija Żukowa”.
Ogólnie przyjęta historia dzieciństwa i młodości Gieorgija Żukowa przypomina klasyczną opowieść w stylu „od pucybuta do milionera”. Zgodnie z tą oficjalną wersją Żukow urodził się na zapadłej rosyjskiej wsi, w biednej chłopskiej rodzinie, w 1896 roku. W wieku dwunastu lat rozpoczął praktykę w zakładzie kuśnierskim i wyjechał do Moskwy. W roku 1915 został powołany do carskiej armii, walczył podczas pierwszej wojny światowej, został ranny i odznaczony za odwagę. Rewolucja październikowa obudziła w nim świadomość polityczną, więc młody Gieorgij został żołnierzem Armii Czerwonej, a potem wstąpił do partii komunistycznej i walczył po zwycięskiej, bolszewickiej stronie podczas wojny domowej w Rosji. Skierowany na szkolenia dla oficerów, Żukow piął się potem po szczeblach wojskowej hierarchii, by ostatecznie zostać marszałkiem Związku Radzieckiego i najsłynniejszym radzieckim generałem drugiej wojny światowej.
Autor naprawdę nazywa się inaczej, ale jego dane są utajnione, ponieważ jest czynnym pracownikiem Centralnej Agencji Wywiadowczej. Wiadomo jednak, że jest polskiego pochodzenia. Ba! Wydawca reklamuje go jako najważniejszego dla CIA Polaka od czasów pułkownika Kuklińskiego. Nie wiem, ile w tym prawdy, ale fakt faktem, że w książce znajdziemy wiele odniesień do naszej historii (powstanie warszawskie, proces szesnastu), co z pewnością jest miłym akcentem i zawsze w jakimś stopniu przyczynia się do lepszego jej poznania przez zachodnich Czytelników.
Praca polskiego policjanta nigdy nie należała do najłatwiejszych, zwłaszcza w pierwszych latach po transformacji ustrojowej. Kraj był duży i biedny, więc i okazji do przestępstw było niemało, a dodatkowo ze względu na położenie był to naturalny korytarz tranzytowy i pole działania dla zorganizowanych grup przestępczych ze Wschodu. Policja była natomiast biedna i niedoinwestowana ze słabym wyposażeniem, niskimi pensjami i kadrą z nawykami z poprzedniej epoki. Właśnie w takim momencie poznajemy Krzysztofa Zarębę – głównego bohatera, narratora i tytułowego gliniarza, który rozpoczyna służbę.
Prekursorzy rzeczy niezwykłych rzadko bywają osobami jednowymiarowymi. Znacznie częściej wzbudzają liczne kontrowersje, lecz tak to zwykle jest, gdy ktoś wybija się ponad przeciętność i wychodzi poza schematy. Ludzie nie lubią zmian, nawet na lepsze, bo zawsze łączy się z nimi niepewność. Od czasu do czasu zdarzają się jednak postaci, które wbrew przeciwnościom realizują swoje wizje oraz ideały nawet na przekór innym i dopiero po pewnym czasie mamy możliwość ocenienia, czy byli to ludzie naprawdę wybitni czy zaślepieni przez własne ego. Jedną z osób mających wizję i pragnących zmian był Sławomir Petelicki, agent wywiadu PRL, a następnie twórca Jednostki Wojskowej GROM, który zginął śmiercią samobójczą 16 czerwca 2012 roku.
„Nie sądź książki po okładce” – jeszcze chyba nigdy znaczenie tego powiedzonka nie zostało mi objawione tak dokładnie jak przy lekturze „Negocjatora” Bena Lopeza. Oto bowiem mamy dwóch policjantów z oddziału SWAT, jednego z pistoletem, drugiego z karabinem automatycznym, na dachu jakiegoś budynku. Co tam robią? Pewnie odbijają zakładników. Co to ma wspólnego z treścią książki? Nic. Co najwyżej tyle, że Autor się od takich sytuacji jednoznacznie odcina.
Nadeszło lato, panował skwar nie do wytrzymania. W radiu spiker ogłosił, że lada moment zbliżymy się do pobicia rekordu upałów sprzed lat, a my ze Staszkiem siedzieliśmy za biurkami, skrobiąc notatki i spływając potem. Aż do tego dnia całą moją pracę w Pionkach stanowiły drobne interwencje w przypadkach kradzieży, czasem bójek po pijaku i innych rzeczy, które nie wywołują dreszczyku emocji u młodego, chcącego się wykazać policjanta.
Po przeczytaniu zastanowiło mnie z jednej strony pobieżne potraktowanie niektórych tematów, a z drugiej – zbytnia szczegółowość w przedstawieniu innych. Co do szczegółowości – mam na myśli przede wszystkim opisy bitew o Kretę, Stalingrad, Normandię i Berlin. Jest to poniekąd zrozumiałe, gdyż Beevor napisał opasłe pozycje na te tematy i zapewne część akapitów po prostu przekleił. Nawet jednym zdaniem nie opisał natomiast bitwy nad Bzurą, choć zamieszczona jest informacja o złapaniu przez Brytyjczyków dwunastu prostytutek na usługach armii włoskiej w Tobruku. Nic prawie nie ma o roli i postawie Kościoła katolickiego wobec zagłady Żydów. Antypodami dla Beevora są zmagania wojsk włoskich we wschodniej Afryce czy polityka państw Ameryki Południowej oraz ich ustosunkowanie się do wypowiedzenia wojny Trzeciej Rzeszy.
