Trzeci maja to chyba teraz aktualny temat. Większości ludzi kojarzy się on z długim weekendem, ale niektórzy nie wiedzą, z jakim ważnym wydarzeniem historycznym ta data się wiąże. W ostatnim dniu nauki przed majowym weekendem, szkolne koło historyczne w mojej szkole, do którego i ja należę, zorganizowało występ z okazji uchwalenia Konstytucji 3 maja. Za cel przyjęliśmy sobie przekazanie jak największej ilości wiedzy na temat tego wydarzenia, naszej publiczności, czyli uczniom szkoły. Mnie przypadła dość odpowiedzialna rola marszałka sejmu RP, Stanisława Małachowskiego. Dobrze, przejdźmy więc do tematu artykułu.
3 maja 1791r. to oczywiście data zaprzysiężenia ustawy rządowej, Konstytucji 3 maja. Ustawa ta została przygotowana przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i rzeszę jego współpracowników, posłów. Byli oni określani jako stronnictwo patriotyczne, zaliczali się do niego: Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski, Hugo Kołataj. Konstytucja była jakby następstwem Sejmu Wielkiego, który został otwarty 7 X 1788 r., przez marszałka sejmu Stanisława Małachowskiego. Sejm Wielki otwarto przy okazji nieobecności posłów, którzy nie pozwalali na przeprowadzenie obrad sejmu i głosowań nad ustawami, czyli zupełnie jak dzisiaj to robi PO, PSL i inne partie polityczne nie należące do koalicji PiS i Samoobrony. Posłowie ci wypowiadali ”Liberum Veto” (Nie pozwalam), przerywali całe obrady.
Więc korzystając z ich nieobecności (ponieważ był to czas Świąt Wielkanocnych, wielu posłów nie powróciło na obrady; oczywiście tych, którzy te obrady przerywali), posłowie reformatorzy wykorzystali tą sytuację, przekonali króla i otwarli obrady Sejmu 4-letniego. Posłowie podzielili się wtedy na prawicę i lewicę, czyli posłów reformatorów i posłów konserwatystów. W końcu jednak 3 maja 1791 r. doszło dozaprzysiężenia ustawy rządowej jaką była konstytucja. Konstytucja miała wzmocnić Polskie państwo i pomóc w jego rządzeniu. Konstytucja nadawała polskiemu państwu charakter monarchii konstytucyjnej.
Niesiono w państwie wolną elekcję na miejsce, której wprowadzono tron dziedziczny, ponieważ po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego tron przejąć miała saska dynastia Wettinów. Głównym organem władzy była Straż Praw. W jej skład wchodził król (jako przewodniczący), prymas, 5 ministrów (Policji, Pieczęci, Interesów Zagranicznych, Wojny, Skarbu), następca tronu i marszałek sejmu. Władzę ustawodawczą w państwie sprawował dwuizbowy parlament. Zniesiono liberum veto, które bardzo utrudniało, a wręcz uniemożliwiało przyjmowanie pewnych ustaw ważnych dla państwa i jego funkcjonowania. Konstytucja zapowiedziała wzięcie chłopów pod opiekę prawa i rządu, wolność osobistą dla przybyszów z innych państw, tolerancję dla ludzi wyznających inną wiarę (przy czym katolicyzm był panującą i obowiązującą religią w naszym państwie), zniesiono podział na zajęcia mieszczańskie i szlacheckie. Prawa konstytucyjne mogły być rewidowane przez Sejm Konstytucyjny, który miał zbierać się co 25 lat.
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego tekstu przybliżyłem wam choć trochę historię dnia 3 maja i konstytucji. Na pewno będziecie wiedzieć jakie są podobieństwa sejmu wtedy, za czasów Augusta Poniatowskiego i dziś.
