Najbardziej znanymi konfliktami w Afryce w końcu XIX wieku były dwie wojny burskie toczone w latach 1880-1881 oraz 1899-1902. Brytyjczycy próbowali zawładnąć dwoma państwami-Transwalem i Oranią. Jedną z najważniejszych przyczyn obu konfliktów zbrojnych było odkrycie w 1867, w pobliżu rzeki Oranje w okręgu Kimberley bogatych złóż diamentów, oraz imperializm brytyjski dążący do utworzenia własnej kolonii w Afryce, która ciągnęłaby się przez cały kontynent z północy na południe.

W 1877 Wielka Brytania ogłosiła aneksję obu republik. Burowie będący wtedy w konflikcie z Zulusami nie stawiali chwilowo oporu. Jednak po zwycięstwie nad tym plemieniem, już 16 grudnia 1880 rozpoczęli z Anglią wojnę obronną. Konflikt trwał do 3 sierpnia 1881 roku i zakończył się podpisaniem pokoju w Pretorii. Brytyjczycy ponieśli całkowitą klęskę. Brak znajomości terenu oraz całkowite zlekceważenie przeciwnika doprowadziły do szeregu przegranych potyczek, z których największa – pod Majuba Hill 27 lutego 1881 przesądziła o losach wojny. Burowie obronili własną niepodległość, zobowiązując się jedynie do oddania w ręce Wielkiej Brytanii własnej polityki zagranicznej oraz spraw rozwiązywania konfliktów z krajowcami.

Upokorzone Imperium nie zaniechało jednak pomysłu opanowania republik burskich. Pierwszym tego przejawem był tak zwany „rajd Jamesona” w końcu grudnia 1895, kiedy to za namową Cecila Rhodesa zorganizowano zbrojny wypad najemników angielskich w celu opanowania zagłębi złota i diamentów. Zakończył się on całkowitą kompromitacją strony angielskiej, również na arenie międzynarodowej. Od tego czasu aż do początku wojny trwał okres wzajemnych roszczeń oraz rozbudowy potencjałów militarnych. W 1897 Transwal i Orania zawarły sojusz wojskowy.

Wielka Brytania chcąc uniknąć mediacji lub pomocy Burom ze strony państw europejskich, uregulowała swoje stosunki z Niemcami i Francją. Sir Alfred Milner, wysoki komisarz do spraw południowej Afryki, wiosną 1899 wystosował żądanie dotyczące praw uitlanderów – angielskich osadników. Prezydent Transwalu Paulus Kruger odrzucił wszystkie. Brytyjczycy rozpoczęli koncentrację wojsk sprowadzonych z Sudanu po udanym zakończeniu powstania Mahdiego i rozmieszczać je na granicy obu republik. Nie chodziło już tutaj o prawa uitlanderów, ale zawładnięcie tymi państwami. Burowie wobec odrzucenia swojej propozycji rozwiązania konfliktu pokojowo 11 października 1899 rozpoczęli działania zaczepne. Początkowo siły obu armii były mniej więcej równe i liczyły po około 40 tysięcy żołnierzy. Liczba ta miała się stopniowo zmieniać na niekorzyść burgerów, a to ze względu na ciągłe transporty wojsk brytyjskich w rejon konfliktu.

Już w dniach 20 i 21 października doszło do pierwszych potyczek – pod Dundee i Elangdslaate, które wygrane zostały przez Burów. Inaczej miała się sytuacja w oblężonym Mafeking.Obroną miasta dowodził płk Robert S.Baden-Powell,który stawiał dzielny opór przeważającym oddziałom burskim nieudany atak 31 października udowodnił,że walki potrwają tu jeszcze bardzo długo.Jeszcze w tym samym roku(w grudniu)doszło do kolejnych porażek brytyjskich,ofensywie zwanej przez Burów „czarnym tygodniem”. Klęski były spowodowane bezmyślnością dowódców,zwłaszcza głównodowodzącego gen. Redversa Bullera, który został zdymisjonowany,oraz niedocenieniem siły wojsk republik. Pierwszy okres wojny zakończył się więc zdecydowanym sukcesem Burów.

W początku nowego roku – 27 stycznia 1900,rozegrała się najkrwawsza bitwa całej wojny pod Spion Kop, w której dowodził wyznaczony przez Bullena niedoświadczony generał Charles Warren.Doszło do masakry żołnierzy brytyjskich,którzy maszerując we mgle weszli prosto na teren otoczony przez stanowiska burskich strzelców wyborowych.Pomimo niewątpliwej przewagi w ludziach i sprzęcie Anglicy nadal ponosili porażki. Do jednej z legend tej wojny przeszło zatrzymanie przez gen.de Weta i 36 jego ludzi szarży ponad 1000 ułanów brytyjskich. Sytuacja miała się jednak zmienić na niekorzyść Burów.Powodem były nieporozumienia między dowódcami wojsk republik de Wetem i Cronyem. Doprowadziły one do klęski tego drugiego pod Paardebergiem (17-19 lutego 1900) i złożenia przez niego broni tydzień pózniej.Był to szok dla całej opinii międzynarodowej i w opinii wielu stanowił podstawę załamania się ducha walki Burów i ich późniejszej klęski.Śmierć naczelnego wodza gen. Ferrreiry dopełniła goryczy. Na początku marca wysunięta przez Burów propozycja rozmów pokojowych zostaje odrzucona przez premiera Salisbury’ego. Daje on do zrozumienia, że państwa burskie są jedynie zbuntowanymi prowincjami Imperium Brytyjskiego.

W tym samym czasie rozpoczęta przez Anglików ofensywa doprowadza do zajęcia w połowie marca stolicy Oranii – Bloemfontein. Paulus Kruger proklamuje Republikę Południowoafrykańską,Transwal i Orania stają się na pół roku jednym organizmem państwowym.Klęska ta doprowadza do zwołania narady generałów burskich do Kroonstadu 20 marca, gdzie postanowiono zmienić taktykę prowadzenia wojny oraz dyscyplinę oddziałów.Taktyka ta od razu przyniosła efekty.W marcu i kwietniu odnieśli burgerzy szereg nowych zwycięstw.Rozwinęła się również wojna partyzancka.

Wobec niekorzystnej sytuacji na froncie Brytyjczycy zaczęli stosować taktykę spalonej ziemi.Niszczono zasiewy,zabijano zwierzęta, palono cały dobytek.Kobiety i dzieci umieszczano w specjalnie przygotowanych dla nich,pierwszych na świecie(!), obozach koncentracyjnych, z których pierwszy powstał w sierpniu 1900 roku w Krugersdorp. Ich sieć rozwijała się szybki i w 1901 było ich już około 40. Doprowadziły one do śmierci tysięcy niewinnych kobiet i dzieci burskich.

4 maja Anglosasi anektowali Oranię,18 maja zlikwidowano oblężenie Mafekingu, a 31 zajęto Johannesburg.Pod koniec następnego miesiąca musiano ewakuować tymczasową siedzibę prezydenta i rządu Oranii w Bethlehem.Główny opór stawiał jeszcze gen.de Wet oraz mniejsze oddziały partyzanckie siejące spustoszenie na tyłach oddziałów lorda Kitchenera. Jednak walna bitwa pod Kroonstadem 24 września zostaje przez Burów przegrana. Podniesienie morale przyniosła,pod koniec roku,zwycięska potyczka pod Deversdorp.

Okres lat 1901-1902 to czas zmiennych wydarzeń na froncie,zwycięstwa odnoszą zarówno burgerzy jak i Brytyjczycy.Stopniowo jednak pogarszała się sytuacja osadników pozbawionych możliwości uzupełnień ludzi,sprzętu i zapasów. Dodatkowo końcem marca 1901 wybuchł międzynarodowy skandal związany z brytyjskimi aktami ludobójstwa i masowym umieraniem cywilów burskich w obozach koncentracyjnych.W obozach przebywało wtedy około 1/3 całego narodu i nie jest przesadą stwierdzenie,że w przypadku przeciągania się wojny mogłoby dojść do masowej eksterminacji całej ludności!

Jeszcze końcem lutego 1902 toczyły się ostatnie walki prowadzone przez oddziały gen.de Weta,jednak przerwała je wiadomość o mediacji holenderskiej w konflikcie.Następnie rozpoczęto rozmowy pokojowe.Spotkanie przedstawicieli obu walczących stron trwały od 24 kwietnia do 11 maja.Traktat pokojowy,w którym Transwal i Orania rezygnowały ze swojej niepodległości został podpisany 31 maja 1902. Do połowy następnego miesiąca ostatnie oddziały burgerów złożyły broń.

Burowie otrzymali szerokie samorządy oraz zagwarantowano im wszystkie prawa polityczne. Język,którym posługiwali się na co dzień-afrikaans,miał stać cię równoprawnym z angielskim,otrzymali również odszkodowanie.W 1910 doszło do połączenia brytyjskich kolonii Transwalu, Oranii, Natalu i kraju Przylądkowego,z których powstał Związek Południowej Afryki mający status dominium.

Nie ulega wątpliwości,że wojna ta kosztowała Imperium dużo wysiłku i poniosła ona w niej olbrzymie straty.Faktycznymi jednak przegranymi była tubylcza ludność murzyńska,wobec której zaczęto stosować rasistowskie metody polityki.Byli oni izolowani w pustynnych rezerwatach Suazi i Lesotho oraz bezwzględnie wykorzystywani do pracy w kopalniach złota,diamentów i węgla kamiennego,w które obfitował kraj.Faktycznie był to początek królującego w kraju od połowy wieku apartheidu.