Malta to mała wyspa znajdująca się na Morzu Śródziemnym. Z racji swojego położenia znalazła się w centrum działań podczas II wojny światowej. Stanowiła ona główne lotnisko, z którego alianckie samoloty atakowały konwoje z zaopatrzeniem dla Afrika Korps gen. Rommla. Początkowo nie doceniano jej znaczenia strategicznego. Jednak miała ona stać się miejscem jednej z ważniejszych bitew śródziemnomorskiego obszaru działań.

W momencie wybuchu wojny na Malcie stacjonował niewielki garnizon brytyjski. Pozbawiony był on nowoczesnych myśliwców, które zostały wysłane do Afryki Północnej. Na wyspie znajdowały się jedynie cztery przestarzałe samoloty typu Gloster Gladiator. Były to dwupłatowce pochodzące z lotniskowca HMS Glorious. 11 czerwca włoskie lotnictwo zaatakowało Maltę. Do walki z włoskimi bombowcami wystartowały jednak tylko trzy myśliwce. Jeden samolot uległ uszkodzeniu jeszcze na ziemi, Obrońcy Malty nazwali samoloty: Wiara, Nadzieja i Miłosierdzie. Pierwszy tydzień walk upłynął na nieustannych atakach włoskiego lotnictwa. Kiedy Włochom nie udało się pokonać starych brytyjskich dwupłatowców, zaczęli wysyłać nad wyspę myśliwce do eskorty bombowców.

malta2

W tej sytuacji jedynym ratunkiem Anglików było wysłanie na wyspę posiłków w postaci nowych myśliwców Hawker Hurricane. Szczęście sprzyjało obrońcom. Gdy sytuacja zaczęła drastycznie się pogarszać, na Malcie znalazły się cztery Hurricane`y, które wylądowały w celu uzupełnienia paliwa przed lotem do Afryki. Myśliwce te zostały włączone w skład obrony powietrznej wyspy i przejęły główny ciężar walk. Od tego momentu rozpoczęła się druga faza bitwy powietrznej o Maltę. Jako ciekawostkę można podać fakt, że trzy Gladiatory, biorąc udział w walkach strąciły lub uszkodziły 37 włoskich maszyn.

Po dwóch miesiącach walk na Maltę wysłane zostało kolejne 12 Hurricane`ów, które doprowadziły do odzyskania przez Anglików panowania w powietrzu. Na wyspę przebazowano dodatkowe samoloty. Umożliwiło to działanie brytyjskim samolotom zwiadowczym i bombowym.

Dla włoskich konwojów z zaopatrzeniem (i ogólnie dla wojsk Osi) oznaczało to poważne problemy. Niemcy, widząc, że włoskie lotnictwo nie jest w stanie pokonać RAF-u, wysłali na Sycylię własne dywizjony. Od stycznia 1941r. nad Maltą zaczęły pojawiać się niemieckie myśliwce i bombowce. Zmusiło to aliantów do wycofania z wyspy części sił i wznowienia walki o odzyskanie panowania w powietrzu. W kwietniu Brytyjczycy dostarczyli na wyspę nowe myśliwce i zaczęli odzyskiwać przewagę w powietrzu. Anglikom dopomógł fakt wycofania niemieckiego lotnictwa w związku z planowanym uderzeniem na Rosję. Do maja odzyskano całkowite panowanie w powietrzu, a jedynym przeciwnikiem zostały włoskie siły powietrzne. Rozpoczął się okres nasilonych działań lotnictwa alianckiego. Atakowało ono konwoje z zaopatrzeniem i okręty włoskie. Do lutego 1942r. angielska dominacja w powietrzu była niepodważalna.

Pod koniec zimy rozpoczęła się powietrzna ofensywa wojsk Osi na Maltę. Luftwaffe zmusiło aliantów do ograniczenia lotów bombowych i ułatwiło tym samym zadanie konwojom zaopatrującym wojska Rommla. Sama wyspa była wielokrotnie atakowana przez silne zgrupowania bombowców niemieckich, których eskortę stanowiły myśliwce Bf 109. Brytyjczycy zostali zmuszeni po raz kolejny do wezwania posiłków. Tym razem były to Spitfire`y. Eskadra 15 nowoczesnych myśliwców szybko uzyskała przewagę w powietrzu, nadal jednak trwały ciężkie walki z Luftwaffe. 20 kwietnia na wyspę dotarło kolejne 47 Spitfire`ów, jednak myśliwce zostały zniszczone w wyniku nalotów krótko po dotarciu na wyspę. Następna akcja dostarczenia posiłków została znacznie lepiej przygotowana. 60 myśliwców zostało przyjęte i przygotowane do odparcia ataku. Tym razem Niemcom nie udało się zaskoczyć maszyn na lotniskach i zostały one włączone w skład sił broniących wyspy. Od tego momentu niemieckie ataki straciły impet, obrona wyspy umocniła się i RAF ostatecznie odzyskał panowanie w powietrzu. Koniec oblężenia Malty nastąpił zimą 1942 r.

malta3

W wyniku walk szacuje się ze na wyspę spadło około 14.000 ton bomb, zginęło 1500 mieszkańców. Wyspa była przez dwa lata obrony zaopatrywana przez marynarkę brytyjską. Początkowo był to HMS Welshman, a następnie wraz ze wzrostem zapotrzebowania garnizonu regularne konwoje. W okresie największego nasilenia ataków zaopatrzenie było dostarczane przez okręt podwodny. Mimo tych wszystkich utrudnień nie udało się doprowadzić do kapitulacji wyspy. Obrońcy wytrwali. W uznaniu ich zasług król Jerzy VI odznaczył Maltę najwyższym odznaczeniem cywilnym Krzyżem Jerzego.

Bibliografia:

1. Świat w II wojnie 1939 -1945, Bitwy powietrzne
2. Wikipedia