Po świetnie przyjętym cyklu krzyżackim („Delikatne uderzenie pioruna”, „Aksamitny dotyk nocy”, „Gniewny pomruk burzy”) lubelska Fabryka Słów wypuściła na rynek wydawniczy czwartą książkę gdańskiego pisarza Dariusza Domagalskiego. W wspomnianej trylogii autor błysnął oryginalnym pomysłem, żeniąc wątki kabalistyczne z historią Wielkiej Wojny 1409–1411. Głównymi bohaterami uczynił Przebudzonych, obdarzonych prawdziwą wiedzą o planach Boga przez jego emanacje, których walka ma odzwierciedlenie na ziemi, w konflikcie polsko-litewsko-krzyżackim.

Cornwell to świetny batalista, a okazji do popisania się tą umiejętnością w trylogii nie brakuje. Autor przedstawia starcia z dbałością o szczegóły uzbrojenia i techniki walk z epoki wczesnego średniowiecza. Opisy walk są tak znakomite, że Czytelnik mający problemy z nadmiernie wybujałą empatią poczuje woń przesyconego adrenaliną i strachem potu wojowników, a czytając o zderzeniu się dwóch murów tarcz, odruchowo będzie ocierał twarz ze śliny i krwi wroga.

„Wojny wikingów” to kolejny – po przygodach pułkownika Sharpe’a, trylogii arturiańskiej i trylogii Świętego Graala – cykl powieści autorstwa angielskiego pisarza Bernarda Cornwella. Nakładem Instytutu Wydawniczego Erica ukazała się pierwsza część pięcioksięgu pod tytułem „Ostatnie Królestwo”. Czytelnicy na zachód od Odry mieli już okazję zapoznać się ze wszystkimi tomami przygód Uhtreda, earldormana Bebbanburga, osadzonych w epoce wikińskich najazdów na Anglię.

Gdy pytamy o zwycięskie dla Polaków starcia z Zakonem Krzyżackim, obok Grunwaldu jednym tchem jest wymieniana bitwa pod Płowcami. Choć summa summarum doraźne korzyści odniesione z tego „zwycięstwa” (dlaczego wziąłem w cudzysłów – o tym poniżej) były praktycznie żadne, w narodowej świadomości Płowce funkcjonują jako wspaniała polska wiktoria.

Historia państwa, które jeszcze do niedawna zajmowało i rozciągało swoje wpływy na piątą część ziemskiego globu, musi fascynować. W jaki sposób z peryferyjnego księstwa narodziła się potęga sięgająca się od centralnej Europy po Amerykę Północną, od Arktyki po środkową Azję? Skąd takie parcie władców Moskwy i ich następców na ciągłe przesuwanie kamieni granicznych? Dziejom Rosji poświęcono setki tytułów, głównie opasłych tomisk, więc czy jest możliwe, aby tysiąc bogatych w wydarzenia lat streścić na niespełna czterystu stronach?

O podbiciu Italii przez germańskich Ostrogotów, a następnie przez ich „kuzynów” Longobardów, z licealnego podręcznika do nauki historii dowiemy się mniej więcej tyle, ile można streścić w trzech słowach: „veni, vidi, vici”. W okresie między upadkiem Rzymu a narodzinami średniowiecznej Europy zieje ogromna wyrwa. Czy z dawnej potęgi po najeździe barbarzyńców nie został kamień na kamieniu, czy może też nowi władcy zaadaptowali na własne potrzeby rzymską spuściznę cywilizacyjną? Tematyką tą w książce „Barbarzyńcy w północnej Italii” zajęła się Dominika Długosz.

Aby móc się pochwalić interesującym odkryciem przed środowiskiem akademickim i opinią publiczną, trzeba najpierw długo ślęczeć nad materiałami źródłowymi, przerzucić tony ziemi i wreszcie opracować wyniki badań. W takim rytmie mogą minąć całe lata. To oczywiście duży skrót myślowy, ale uświadamiający, że romantyzmu w tym fachu za dużo raczej nie ma. Wie o tym doskonale Justin Pollard, z wykształcenia archeolog i antropolog, a z zawodu pisarz, producent telewizyjny i konsultant historyczny przy filmach i serialach.

Król Artur – postać, która istniała naprawdę, czy może produkt średniowiecznych trubadurów, wymyślony tylko jako wzór cnót rycerskich? Nie miejsce to na roztrząsanie tej zagadki, bo teorii o Arturze jest tyle, ilu samych „arturologów”. Brytyjski pisarz Bernard Cornwell niejako stworzył tę postać na nowo, posypał go szczyptą celtyckich legend i podlał sosem historycznych faktów z epoki „zawieszenia” między rządami rzymskich namiestników, a zajęciem prawie całej Brytanii przez ludy germańskiej proweniencji.

Modę na kryminał retro zapoczątkował Marek Krajewski. Wrocławskie perypetie radcy kryminalnego Eberharda Mocka spotkały się ze świetnym przyjęciem czytelników (także poza granicami kraju) oraz odniosły jak najbardziej zasłużony i gigantyczny – jak na polskie warunki – sukces komercyjny. Dlatego też każdy pisarz, który zdecyduje się osadzić intrygę kryminalną gdzieś przed II wojną światową, choćby nie wiem jak się starał, nie ucieknie od porównań z prozą Krajewskiego.

Za sprawą hollywoodzkiej superprodukcji piraci znowu stali się modni. O ile na ekranie odmalowanie ich barwnego świata nie jest znowuż takie trudne, to przelanie na papier przygód jegomościów z czarnymi przepaskami na oku, z drewnianymi nogami i papugami na ramieniu wymaga pióra autora, którego wyobraźnia i talent sięga daleko za horyzont Morza Karaibskiego. Taką postacią bez wątpienia jest Jacek Komuda.