W 2008 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona polityce zagranicznej Rosji. Zaprezentowane wówczas referaty postanowiono wydać w zbiorczej publikacji i w taki oto sposób po dwóch latach nakładem Wydawnictwa UJ pojawiła się „Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej” pod redakcją pracowników naukowych krakowskiej Alma Mater, Lubomira Zyblikiewicza, Marka Czajkowskiego i Piotra Bajora.

Kwestia niemieckiej pomocy dla Włodzimierza Lenina w przejęciu władzy w Rosji, nie ograniczającej się bynajmniej do przepuszczenia przez granice wyruszającego ze Szwajcarii zaplombowanego pociągu z rosyjskimi rewolucjonistami, jest raczej dobrze znana. Jednak problem ten nie był jak dotąd potraktowany tak całościowo, jak czyni to wydana przez Bellonę książka niemieckiej historyczki Elisabeth Heresch.

Banałem będzie stwierdzenie, że każdy konflikt stanowi źródło inspiracji dla różnej maści artystów. W dzisiejszych czasach rolę malarzy batalistów i pisarzy przejęli przede wszystkim filmowcy. Nie inaczej jest z wojną w Iraku.

Ostatnia część trylogii opowiada o wydarzeniach, które nastąpiły tuż po bitwie pod Gettysburgiem aż do zakończenia wojny (lipiec 1863–kwiecień 1865). Na przemian towarzyszymy armii Północy, próbującej zadać ostateczny cios rebeliantom, albo wojskom generała Roberta Lee, skutecznie – do czasu – opierającym się atakom wroga. Po dzewięciomiesięcznym oblężeniu Petersburga i zastosowaniu przez Północ taktyki spalonej ziemi przegrana Konfederacji stała się już tylko kwestią czasu.

Książka została wydana po raz pierwszy w 1974 roku, a rok później autor otrzymał za nią Nagrodę Pulitzera. Michael Shaara (1928–1988), syn włoskich emigrantów, był wykładowcą języka angielskiego, literatury i kreatywnego pisania na Florida State University. Chętnie sięgał też po pióro, czego rezultatem było ponad dwadzieścia książek. Jego największym sukcesem okazała się właśnie ta opisująca bitwę pod Gettysburgiem.

1 kwietnia 1979 roku świat obiegła wiadomość, że Islamska Rada Rewolucyjna, nowa naczelna władza w Iranie, ogłosiła dotychczasowe cesarstwo republiką o zdecydowanie wyznaniowym charakterze. Fenomen sukcesu rewolucji islamskiej polegał przede wszystkim na tym, że armia tego kraju, wyposażona głównie w broń amerykańską, była jedną z najsilniejszych na świecie, a służba bezpieczeństwa – osławiona Irańska Żandarmeria Cesarska oraz Organizacja Informacji i Bezpieczeństwa Kraju SAVAK (utworzona przy pomocy CIA i izraelskiego Mossadu w 1957 roku) – liczyła przeszło sto tysięcy doskonale uzbrojonych i wyszkolonych funkcjonariuszy.

Peter Heather, profesor historii średniowiecznej w King’s College w Londynie, po napisaniu dobrze przyjętego „Upadku Cesarstwa Rzymskiego” (Dom Wydawniczy Rebis) zajął się rozwinięciem jednej z przyczyn tego wydarzenia. Mowa o wielkiej wędrówce ludów – plemion barbarzyńskich sąsiadujących z Rzymem – i o innych wczesnośredniowiecznych migracjach, które w dużej mierze ukształtowały dzisiejszy wygląd Europy. Autor porwał się na zadanie niełatwe, bo jak uporządkować kilkuwieczny, głównie germańsko-słowiański bałagan i w przystępnej formie wyjaśnić Czytelnikom zawiłości procesu, nad którym wciąż głowią się historycy? Jak „niewdzięczna” była praca nad książką niech świadczy fakt, iż autor poświęcił jej – oczywiście z przerwami – szesnaście lat życia.

Po raz pierwszy z postaciami Hernána Cortésa (ok. 1485–1547) i Montezumy II Xocoyotzina (1466–1520) spotkałem się jako rozpoczynający przygodę z czytaniem kilkuletni maluch, w którego ręce wpadł komiks należący do starszego brata, opowiadający o historii podboju Meksyku przez Hiszpanów. Strony komiksu wręcz ociekały krwią – większość obrazków przedstawiała konkwistadorów masakrujących azteckich wojowników salwami z arkebuzów lub konnymi szarżami albo kapłanów wyrywających wciąż żywym ludziom serca w ofierze dla bóstw (gdyby tylko mama dowiedziała się co oglądam…).

Historycy uważają, że drugi kryzys tajwański w 1958 roku był jedną z tych sytuacji podczas zimnej wojny – obok kryzysu kubańskiego z 1962 roku i sytuacji wokół NATO-wskich ćwiczeń Able Archer z 1983 roku – które groziły rozpętaniem otwartego konfliktu zbrojnego, mogącego przerodzić się w wojnę światową z użyciem broni jądrowej.

Lukę w naszej wiedzy o ponadtysiącletniej historii kraju nad Balatonem – już po raz kolejny (po wydaniu między innymi zarysu dziejów Węgier Jerzego Snopka czy biografii wspomnianego Bema autorstwa Istvana Kovácsa) – stara się wypełnić Oficyna Wydawnicza Rytm. Nakładem jej ukazało się klasyczne dzieło węgierskiej historiografii, „Święty Stefan I. Król Węgier i jego dzieło”.