Amerykańskie wojska lądowe w ramach programu Cold Weather All-Terrain Vehicle (CATV) poszukują wyspecjalizowanego pojazdu do działań w Arktyce. Do finałowej fazy postępowania weszły dwa pojazdy: Bronco 3 oferowany przez konsorcjum Oshkosh Defense i ST Engineering oraz BvS 10 Beowulf (na ilustracji tytułowej) produkowany przez BAE Systems. Nowe wozy mają zastąpić wprowadzone do służby jeszcze w latach 80. pojazdy Small Unit Support Vehicle (SUSV), czyli amerykańską wersję szwedzkiego Bandvagn 206.
Wyraźnie widać kontynuację dotychczasowych trendów, bowiem oba wytypowane pojazdy – podobnie jak Bv 206 – są dwuczłonowymi wszędołazami, przy czym Beowulf jest po prostu wersją rozwojową Bv 206. Nie ma się zresztą czemu dziwić, bowiem Volvo opracowało swojego pierwszego dwuczłonowca w latach 60. właśnie z myślą o działaniach w trudnych warunkach terenowych Dalekiej Północy.
Zalety takiego układu konstrukcyjnego to mały nacisk jednostkowy na grunt i zwiększona mobilność. Krótsze gąsienice łatwiej znajdują oparcie, co w połączeniu z możliwością niezależnego poruszania się przez każdy z członów ułatwia pokonywanie przeszkód. Te zalety sprawdziły się nie tylko w śniegach i bagnach Szwecji, ale praktycznie wszędzie – od dżungli Ameryki Południowej po góry Afganistanu.
US Army chce pojazdów w dwóch wersjach: transportowej i wielozadaniowej. Obaj potencjalni kontrahenci mają do 14 czerwca dostarczyć po dwa prototypy, które w okresie miedzy sierpniem a grudniem przejdą próby w Cold Regions Test Center na Alasce. Testy mają objąć ładowność, odporność na zgniatanie, mobilność, pływalność i łatwość transportu. Rozstrzygnięcie konkursu planowane jest na czerwiec przyszłego roku.
Budżet na badania i rozwój w ramach programu CATV w roku podatkowym 2021 wynosi 6,6 miliona dolarów. Kolejnych 9,25 miliona dolarów zostało już odłożonych na zakup pojazdów. W pierwszej transzy wojska lądowe Stanów Zjednoczonych chciałyby kupić 110 pojazdów, aczkolwiek docelowe zapotrzebowanie szacowane jest na co najmniej 163. Niemniej, zdaniem Oshkosh Defense, ostateczne zamówienie może urosnąć nawet do 200 sztuk. Firma nie precyzuje jednak, czy spodziewa się zwiększonego zapotrzebowania ze strony US Army, czy też bierze pod uwagę, że również piechota morska będzie chciała wymienić swoje SUSV na CATV. z czasem w grę mogą wejść także zamówienia ze strony Gwardii Narodowej.
Oba pojazdy są do siebie zbliżone pod względem osiągów. Prędkość maksymalna na utwardzanej drodze waha się w granicach 60–65 kilometrów na godzinę, a zasięg oscyluje wokół 400 kilometrów. Oba mają zdolność pływania i mogą być transportowane na zawiesiu pod śmigłowcami takimi jak CH-47 Chinook i UH-60 Black Hawk. W przypadku UH-60 haczyk jednak w tym, że konieczne jest rozdzielenie członów i ich transport przez osobne śmigłowce.
Niewątpliwą zaletą BvS 10 jest dojrzałość konstrukcji i jej duża popularność. Pojazdy tego typu znajdują się na wyposażeniu sił zbrojnych Szwecji, Wielkiej Brytanii, Austrii, Francji i Holandii. Wywodzenie się w prostej linii od Bv 206 ma niewątpliwą zaletę w postaci obycia mechaników US Army z takimi wozami i posiadania odpowiedniej infrastruktury.
Bronco to również dojrzała konstrukcja, rozwijana przez singapurski ST Engineering od blisko trzydziestu lat. Pojazd wszedł na wyposażenie sił zbrojnych Singapuru w roku 2001. Później kolejnym użytkownikiem stała się Tajlandia. Transporter ma też za sobą kilkuletni okres eksploatacji przez brytyjskie wojska lądowe pod nazwą Warthog. Wersja Bronco 3 została po raz pierwszy publicznie przedstawione w roku 2017 i dwa lata później przeszła testy w warunkach arktycznych. W projekcie na dużą skalę wykorzystano brytyjskie doświadczenia z eksploatacji Warthogów w Afganistanie.
Zaletą Bronco 3 jest modułowa konstrukcja. Tylny człon skonstruowano, kierując się podobnymi założeniami jak w przypadku transportera opancerzonego Boxer, odpowiednie złącza umożliwiają szybką wymianę specjalistycznych modułów. Jeden z nich pozwala przekształcić Bronco w samobieżny moździerz kalibru 120 milimetrów. Z Kolei Beowulfa można uzbroić w wyrzutnie przeciwpancernych pocisków kierowanych TOW. Oba pojazdy mogą przenosić zdalnie kierowane stanowiska uzbrojenia wyposażone w karabiny maszynowe kalibru 7,62 lub 12,7 milimetra.
W obliczu rosnącego zainteresowania Waszyngtonu Arktyką, spowodowanego ekspansją w tej części świata Rosji i Chin, można oczekiwać z czasem wprowadzenia do służby ciężej uzbrojonych wersji CATV. Niemniej wobec koncentracji na regionie Pacyfiku i braku odpowiedniej infrastruktury nie należy się raczej spodziewać, iż należące do 25. Dywizji Piechoty 1. Brygadowy Zespół Bojowy na Strykerach i 4. Brygadowy Zespół Bojowy (powietrznodesantowy) mogą się przekształcić się w formacje zbliżone do rosyjskich brygad arktycznych, dysponujących nawet czołgami podstawowymi T-80BWM.
Warto w tym miejscu wspomnieć o wykorzystaniu przez Rosjan wszędołaza DT-30PM-T1 Wiezdiesuszczij jako nosiciela arktycznej wersji systemu przeciwlotniczego Tor-M2DT. Trzeba przy tym pamiętać, że Wiezdiesuszczij jest większy niż BvS 10 czy Bronco i kilkukrotnie od nich cięższy, w związku z czym może przewozić cięższy sprzęt. Niemniej CATV znacząco zwiększy amerykańskie zdolności do prowadzenia działań w Arktyce, nie tylko w ramach projekcji siły, ale także w ramach bardziej pokojowych misji, takich jak niesienie pomocy poszkodowanym w wypadkach i katastrofach. W obliczu zwiększającej się eksploatacji rejonów podbiegunowych takie operacje będą stawać się coraz częstsze.
Zobacz też: F-15EX już lata – 48 lat po oblocie pierwszego prototypu
(army-technology.com, defensenews.com, thedrive.com)