Być w okolicach Kołobrzegu i nie odwiedzić Muzeum Oręża Polskiego byłoby niewybaczalnym błędem z mojej strony. Tak się złożyło, że w tym roku spędzałem wakacje w nieodległych od Kołobrzegu Sianożętach, więc wizyta w muzeum była oczywista.

Muzeum mieści się w centrum miasta niedaleko starego rynku przy ulicy Emilii Gierczak 5. Ceny biletów umiarkowane: 5 zł dla dzieci, 7 zł dla dorosłych, plus możliwość nabycia biletów grupowych i rodzinnych. Przy okazji można kupić w kasie książki o Kołobrzegu, Enigmie i Wehrmachcie w języku niemieckim. Wiadoma sprawa, muzeum musi zarabiać samo na siebie, więc trzeba czymś skusić niemieckich turystów. Przesympatyczna pani bileterka delikatnie wspomniała, że dofinansowanie z kasy powiatu jest skromne, więc nie ma mowy o zakupie multimedialnych przewodników, „bo to niestety kosztuje i to słono”. Ale w takim razie po co informacje o cenniku w językach niemieckim i angielskim skoro tylko niektóre eksponaty są opisane w tych językach? No dobrze, koniec informacji na „wejście”, wchodzimy do środka.

Pierwsze, co widzimy, to średniowieczne włócznie, groty i miecze. W gablotach z tego okresu eksponaty wydobyte z okolic Kołobrzegu. Nie będzie wielkim zaskoczeniem dla zwiedzających, gdy płynnie będziemy przechodzić z każdą gablotą w kolejne epoki historyczne, aż do czasów najnowszych. Kolczugi, zbroje płytowe, ogromna liczba kul armatnich, a nawet dwa modele polskich okrętów wojennych z XVII wieku to kolejne eksponaty ukazujące dynamikę zmian zachodzących w uzbrojeniu na przestrzeni wieków. Idziemy dalej, mijamy ostatnie lata chwały oręża polskiego, zanim doszło do rozbiorów, czyli: zbroję husarza, pierwszą wersję orderu Virtuti Militari – i już jesteśmy pod Maciejowicami i Racławicami. Następnie widzimy mundury z okresu nocy listopadowej i powstania styczniowego. Wszystko poukładane zgodnie z chronologią wydarzeń. Ciekawe są eksponaty związane z okresem powstawania ruchu robotniczego i walki z caratem, w tym strona gazety wydanej dla robotników w związku z krwawą niedzielą w Petersburgu. Kilka kroków dalej i wyruszamy z pierwszą kadrową z Oleandrów – nad wszystkim czuwa wielki reprint obrazu marszałka Piłsudskiego. Przy okazji możemy obejrzeć sporą kolekcję orderów i odznaczeń z okresu II RP. Na końcu sali, za szklaną gablotą, zaprezentowana jest diorama z ułanem z okresu kampanii wrześniowej i wspaniale zakonserwowanym karabinem wz. 35, czyli najlepszym karabinem przeciwpancernym początkowego okresu II wojny światowej. W tym momencie brakowało mi tylko równie legendarnego „Morsa”.

Obok ułana znajdują się: mundur żołnierza Wehrmachtu, Luftwaffe i pancerniaków Maczka, żołnierza Armii Czerwonej i enkawudzisty. Kierując się do kolejnego pomieszczenia muzeum, widzimy tablicę poświęconą genialnym matematykom: Rejewskiemu, Różyckiemu i Zegalskiemu – ludziom, którzy rozszyfrowali Enigmę. Skręcamy do kolejnego pomieszczenia, gdzie króluje sowieckie uzbrojenie z czasów wielkiej wojny ojczyźnianej. Czego tu nie ma – Maximy, pepesze, model Iła-2m3, działka przeciwlotnicze, a nawet moździerz 122 mm. Niestety, jak zawsze sympatyczni kustosze grożą palcem i upominają, żeby niczego nie dotykać. Idę dalej, a przede mną, na końcu sali, ukazuje się monumentalny obraz Stefana Garwatowskiego „Kołobrzeg 1945. Ostatni bój” o wymiarach 9,70m (sic!) x 3,20m. Zanim będziemy podziwiać „Ostatni bój”, oczom zwiedzającego ukazują się żołnierze Wehrmachtu i SS, a u ich stóp panzerfaust, panzerschreck, Sturmgewehr 44 i MP40. Po drugiej stronie szlak bojowy Ludowego Wojska Polskiego od Lenino po Berlin oraz mapy walk o Wał Pomorski i Kołobrzeg w 1945 roku. Kilka kroków dalej widzimy, co archeologowie i amatorzy poszukiwania militariów znaleźli niedaleko Kołobrzegu – hełmy, klamry od pasków, papierośnice i inne osobiste rzeczy poległych w 1945 roku. Przed zakończeniem oglądania wystawy pod dachem oczom zwiedzających ukazuje się ostatnia gablota z mundurami i dyplomami niektórych pilotów, którzy zginęli w katastrofie lotniczej w Mirosławcu w 2008 roku. Po wyjściu z budynku udajemy się do hali, w której umieszczono Po-2, szczątki Fw 190, dwa ZIS-y, katiuszę, Studebakera i nawet jeepa Willysa. Wychodząc z hali, przechodzimy na plac muzeum, gdzie umiejscowiono w 99% sowiecki sprzęt z okresu od II wojny światowej będący na uzbrojeniu LWP. Czego tu nie ma! Dwa ISU-152 (za 2 zł można zwiedzić środek), T-34/85, T-34/41, IS-2, ASU-85, Ił 28, Mig 19, Mig-15 – Lim-2, haubice 152 mm i 122 mm, artyleria z ORP Burza (wersja powojenna), działo obrony wybrzeża 130 mm i wiele innych.

Jak zwykle w wypadku plenerowych ekspozycji w naszym kraju sprzęt niszczeje i nie ma pieniędzy na renowację. Samo muzeum, a dokładniej teren, jaki zajmuje w centrum miasta, jest nie lada gratką dla deweloperów, więc być może w niedalekiej przyszłości zmieni miejsce na mapie Kołobrzegu. Zagadany przeze mnie na temat podwozia IS-2 starszy wiekiem kustosz tylko przytakiwał bez jakiegokolwiek rozwijania tematu – ot, kolejny turysta, który zawraca głowę, zamiast zwiedzać. Na pytanie, czy można przejść przez niski płotek i przyjrzeć się z bliska działu z ORP Burza, usłyszałem: „po to ktoś postawił to ogrodzenie żeby go nie przechodzić więc nie wolno przechodzić”. Jednym słowem: oglądać, nie pytać, nie dotykać – takie zasady i trzeba się do nich stosować. Na koniec znowu wszedłem głównym wejściem muzeum i ponownie zagaduję panią z kas na temat muzeum i ekspozycji, pieniędzy i liczby turystów, żeby niczego nie zapomnieć. Na do widzenia mówię, że wszystko, co widziałem, opiszę dla portalu konflikty.pl – na to pani zapytała się z pewnym zdziwieniem w głosie „a po co?”. Odpowiedziałem tylko, że dla bezinteresownej promocji muzeum.

Zbroja płytowo-folgowa

Zbroja płytowo-folgowa

Model okrętu św. Jerzy

Model okrętu św. Jerzy

Zbroja husarza

Zbroja husarza

Strój chłopa małopolskiego XVIII wiek

Strój chłopa małopolskiego XVIII wiek

Pistolety Parabellum i Mauser

Pistolety Parabellum i Mauser

Marszałek J. Piłsudski

Marszałek J. Piłsudski

Mundur żołnierza Wehrmachtu 1939

Mundur żołnierza Wehrmachtu 1939

Pilot Lutfwaffe

Pilot Lutfwaffe

Enigma

Enigma

Model Ił 2m3

Model Ił 2m3

Mundur Hitlerjugend

Mundur Hitlerjugend

Panzerfaust

Panzerfaust

Panzerschreck i MG34

Panzerschreck i MG34

Sturmgewehr 44

Sturmgewehr 44

Dodge WC-51

Dodge WC-51

ISU-152

ISU-152

IS-2

IS-2

MiG-15, produkcja polska

MiG-15, produkcja polska

Ił 28

Ił 28

Wejście do muzeum

Wejście do muzeum

Godziny otwarcia

Godziny otwarcia