Zaangażowanie Federacji Rosyjskiej w konflikty mające miejsce na świecie jest teraz, w porównaniu z latami zimnej wojny, bardzo małe. Myślę, że warto przyjrzeć się bliżej formacjom wojskowym, które posiada nasz wschodni sąsiad. Jedną z nich są Powietrzne Siły Szturmowe (z ros. WDW – Wozduszno-Diesantnyje Wojska). Powstanie radzieckich sił powietrznodesantowych datuje się na połowę lat 30-tych XX wieku. Nie chcę tu, z uwagi na brak źródeł i opracowań omawiać ich działań w podczas II wojny światowej. Przejdę do czasów nam bliższych.

Powietrzne Siły Szturmowe były zaangażowane w radziecką interwencję i wojnę w Afganistanie w latach 1979-1989. Uczestniczyły też w akcjach w Czechosłowacji, na Węgrzech oraz w Bośni. WDW liczyły w latach osiemdziesiątych ponad 100 000 żołnierzy. Od tego czasu ich liczba zmalała, ale pozostają nadal najskuteczniejszym rodzajem wojsk rosyjskich. W 1996 roku o mało co nie weszły do akcji w Kosowie, kiedy wybuchł spór pomiędzy WDW, strzegącym lotniska w Prisztinie, a NATO. Na szczęście incydent został pokojowo zażegnany w wyniku intensywnych negocjacji politycznych na linii Rosja – NATO. Aktualnie WDW są mocno zaangażowane w konflikt w Czeczenii (I wojna 1994-1996, II wojna 1999-do dziś).
Żadne zachodnie siły nie dają się porównać z Powietrznymi Siłami Szturmowymi pod względem wielkości i skuteczności działania. WDW jest jednostką, która zapewnia Rosji szybką reakcję w przypadku kryzysu i jest jednocześnie samodzielna i sama może podjąć konkretne działania. Chociaż według standardów zachodnich siły te są bardzo liczne, według tradycyjnych standardów radzieckich – są one niewielkie.

Obecny podział Rosyjskich Sił Powietrzno-Szturmowych jest następujący:

106 Dywizja Spadochronowa Gwardii,
76 Dywizja Spadochronowa Gwardii,
98 Swirska Dywizja Spadochronowa Gwardii,
7 Dywizja Spadochronowa Gwardii,
104 Dywizja Spadochronowa Gwardii.

Szkoły wojskowe:

242 Ośrodek Szkolenia Wojsk Spadochronowych

Każda dywizja składa się z około 6000 żołnierzy, lekko uzbrojonych i mających wsparcie wozów pancernych. Są to jednak strategicznie wartościowe siły, ponieważ żołnierze są
specjalnie przeszkoleni w taktyce desantu powietrznego i mogą wejść do akcji w dowolnym miejscu na świecie, w bardzo krótkim czasie, gdyż mają do dyspozycji samoloty transportowe dalekiego zasięgu. Ze względu, że są to siły spadochronowe, mogą wejść do akcji wszędzie w promieniu zasięgu samolotów w ciągu kilku godzin. Brakuje im jednak samodzielnego wsparcia bojowego i logistycznego regularnych sił lądowych i muszą otrzymać zaopatrzenie i wsparcie w kilka dni po rozmieszczeniu.
W połowie lat dziewięćdziesiątych WDW składały się z ośmiu powietrznych brygad szturmowych i pięciu dywizji powietrznodesantowych (w epoce radzieckiej było ich siedem). Wszystkie stacjonowały w europejskiej części Rosji: jedna w Północnym Okręgu Wojskowym, dwie w Moskiewskim i po jednej w Wołżańskim i Północnokaukaskim (ta ostatnia uczestniczyła w walkach w Czeczenii).<>
Należy pamiętać, że powietrzne brygady szturmowe mają mniejszą zdolność bojową niż dywizje, gdyż brakuje im artylerii i broni pancernej, co poważnie ogranicza zarówno ich siłę ognia, jak i prędkość poruszania się. Po rozmieszczeniu spadochronowym lub ze śmigłowców (bardziej preferowane i stosowane w praktyce) powietrzne brygady szturmowe musza polegać na szybkości i agresji w działaniu, żeby od razu pokonać przeciwnika, ponieważ wsparcie może dotrzeć dopiero po kilku dniach.
W 1991 roku WDW zostały wydzielone jako odrębny rodzaj wojsk i podporządkowane Ministerstwu Obrony i Dowództwu Sił Powietrznodesantowych, a nie armii lądowej. Oficjalnym powodem tej reorganizacji było stwierdzenie, że siły tego typu nie mogą reagować wystarczająco szybko w ramach struktury dowodzenia sił lądowych. Okazało się jednak później, że decyzja ta nie była podyktowana żadnymi względami natury militarnej, a raczej aspektami polityki wewnętrznej. Dowództwo rosyjskie nie chciało, żeby siły powietrznodesantowe były kontrolowane przez sztab generalny, a zatem i przez siły lądowe.
W 1996 roku pojawił się pomysł utworzenia mobilnych sił, które na papierze liczyły 100 000 ludzi (w tum 60 000 WDW) plus zmotoryzowane formacje strzelców, piechota morska, lotnictwo transportowe i wsparcie logistyczne. Żeby pomysł ten zrealizować, cztery z ośmiu niezależnych brygad powietrznodesantowych i dwie z pięciu dywizji oddano pod komendę ich dowódców okręgów, a pozostałe trzy dywizje weszły w skład rezerwy strategicznej.
Pod koniec 1996 roku rozwiązano dwie dywizje, przez co siły WDW zmniejszyły się z 64 300 do 48 500 żołnierzy.<>
Według standardów rosyjskich, WDW uznawane są za siły elitarne, a każdy ich członek jest indywidualnie wyselekcjonowany spośród poborowych zgłaszających się ochotniczo. Kryteria selekcji oparte są na inteligencji, lojalności i sprawności fizycznej. Kandydaci, zanim zostaną skierowani na szkolenie, muszą przejść serię testów psychologicznych i sprawnościowych. Po przyjęciu na szkolenie spadochronowe kandydaci poddawani są długim i trudnym ćwiczeniom fizycznym, mającym na celu powiększenie sprawności ogólnej. Dyscyplina w siłach powietrznodesantowych jest surowa i taka być musi. Są to rosyjskie siły szturmowe i ich rola operacyjna stawia przed żołnierzami ogromne wymagania.
Każdy żołnierz jest świetnie wyszkolony w posługiwaniu się bronią. Duży nacisk kładzie się na celność strzelania i oszczędność amunicji, co jest niezmiernie ważne przy działaniu za liniami nieprzyjaciela.

Żołnierze są też szkoleni w walce wręcz, co jest umiejętnością konieczną dla sił powietrznodesantowych.
Aby zwiększyć pewność siebie i pokonać naturalny strach przed skokiem, każdy żołnierz sam zwija swój spadochron po wykonaniu zaledwie trzech skoków, co według obowiązującej teorii pozwala żołnierzom skoncentrować się. Skoki ćwiczebne prowadzone są w dzień i w nocy, w warunkach zbliżonych do bojowych. Szkolenie takie odbywa się przy użyciu ostrej amunicji i materiałów wybuchowych.

Uzbrojenie i sprzęt używane przez WDW to lekkie czołgi, opancerzone wozy piechoty (głównie BMD-3s), samobieżne działa oraz artyleria ppanc. i plot., rakiety plot., moździerze oraz lekkie, średnie i ciężkie karabiny maszynowe.

Bibliografia:

1. A. Stilwell, Ch.Mann, M. Ryan, „Encyklopedia Oddziałów Specjalnych”, Bellona 2003, s. 209-211.
2. Zaloga S.J., „Berety z gwiazdami: radzieckie wojska powietrznodesantowe”, Warszawa: „Rytm”: „Bellona”, 2003, s. 80.