Broń legenda – można powiedzieć i wiele będzie w tym prawdy. Jest tym w klasie karabinów snajperskich, czym AK-47 dla karabinków szturmowych. Może lepiej powiedzieć „żywa legenda”, bo przecież używany z powodzeniem do dziś jako podstawowy karabin wyborowy drużyny (w kilku nowszych wersjach) tak w armii rosyjskiej jak i rozbitych przez wojska koalicji siłach irackich. Debiutował w Wietnamie (1957 – 1975), a każda zdobyta przez Amerykanów sztuka Dragunowa była warta setki dolarów i uchodziła za „rarytas”. Przecież osławiony Juba terroryzujący amerykanów w Iraku, co bardzo prawdopodobne, swoje śmiertelne żniwo „zbiera” oddając strzały z ukrycia z SWD Dragunowa. Przyjrzyjmy się bliżej tej broni.

SWD kaliber 7,62 mm karabin wyborowy (snajperski), opracowany w byłym Związku Radzieckim. Nazwa broni jest skrótem od Снайперская Винтовка Драгунова (Snajperskaja Wintowka Dragunowa) – Karabin Snajperski Dragunowa. Wyłoniony w drodze konkursu, na który zgłoszono dwa karabiny: jeden skonstruowany przez Dragunowa (o oznaczeniu SSW-58), drugi – Konstantinowa. Rezultaty badań porównawczych obu wzorów broni, przeprowadzonych w różnych warunkach klimatycznych zdecydowały, że do uzbrojenia wojsk przyjęto w 1963 roku karabin E. F. Dragunowa. W tym samym roku wyprodukowano pierwszą partię 200 sztuk broni, a od 1964 roku rozpoczęto produkcję seryjną w IŻMASZ (Zakłady Mechaniczne w Iżewsku). Od tego czasu SWD stał się etatową bronią wyborową żołnierzy wielu państw m.in. byłego Układu Warszawskiego, w tym Wojska Polskiego (od 1966 roku). Produkcję licencyjną karabinu podjęto m.in. w Chinach i w Iraku (sic!) pod nazwą Al-Kadisa. W trakcie I wojny w Zatoce zakłady wytwarzające iracką wersję SWD zostały zniszczone przez lotnictwo. Produkcji nie wznowiono.

Karabin jest automatyczną bronią samopowtarzalną (tylko na ogień pojedynczy), działająca na zasadzie odprowadzenia części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie (krótki ruch tłoka gazowego), identycznie jak cała rodzina karabinków szturmowych Kałasznikowa. Zasilenie broni odbywa się z magazynka łukowego o pojemności 10 nabojów, ułożonych w szachownicę. Lufa jest zakończona szczelinowym tłumikiem płomienia – co jest niezmiernie ważnym dla snajpera, nie zdradzić swojego stanowiska podczas strzelania. Przewód lufy ma 4 bruzdy prawoskrętne o skoku 320 mm. Długość lufy wynosi 547 mm. Karabin wyposażono w mechaniczny celownik krzywkowy (o max. nastawie do 1200 m.) oraz celownik optyczny PSO-1 (o długości 357 mm, powiększeniu -4x i polu widzenia -6 ˚), który ma podświetlaną siatkę do strzelania w złych warunkach oświetlenia i ekran luminescencyjny do wykrywania źródła promieniowania podczerwonego. Za pomocą PSO-1 można prowadzić celny ogień na odległościach do 1300 m. Istnieją też celowniki noktowizyjne (np. NSP-3, NSPU).

SWD ma dwudzielne łoże drewniane (zastąpione w latach dziewięćdziesiątych łożem z tworzywa sztucznego w kolorze czarnym) oraz stałą kolbę drewnianą (z wycięciem tworzącym rękojeść) zaopatrzoną w poduszkę policzkową, odejmowaną do strzelania z wykorzystaniem przyrządów mechanicznych. Do karabinu może być mocowany znany z AKM bagnet wzór 1959. Na początku lat dziewięćdziesiątych opracowano dla jednostek powietrznodesantowych wersje SWD, oznaczoną SWDS, w której zastosowano rurowa kolbę składana na prawą stronę. SWD występuje też w odmianach nocnych oznaczonych SWDSN. W 1994 roku rosyjska firma CKIB SOO zaprezentowała karabin wyborowy SWU (skrót od Snajperskaja Wintowka Ukoroczenaja), przeznaczony dla jednostek specjalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rosji. SWU, w porównaniu z SWD jest znacznie krótszy, gdyż zastosowano w nim układ konstrukcyjny bull-up (chwyt pistoletowy przeniesiono przed magazynek, podobnie jak w brytyjskim karabinku szturmowym SA80).

Wersje karabinu SWD1

ZSRR/Rosja

  • SWD – wersja standardowa
  • SWD-S – opracowana w na początku lat osiemdziesiątych wersja dla wojsk powietrznodesantowych. Posiada odejmowaną kolbę (wciśnięcie zatrzasku u góry kolby i obrócenie łącznika nad chwytem pistoletowym pozwala zsunąć kolbę do tyłu i odłączyć od broni).
  • SWDS – wersja posiadająca kolbę składaną i oddzielny chwyt pistoletowy. Skrócono także długość lufy do 565 mm. Wersja SWDS jest produkowana od 1994 roku.
  • SWU – wersja w układzie bullpup. Chwyt pistoletowy przeniesiono przed magazynek, a do zakończenia komory zamkowej zamocowano stopkę kolby. Dzięki temu udało się zmniejszyć długość broni.
  • Tigr – sztucer myśliwski różniący się szczegółami konstrukcyjnymi.

Polska

  • SWD-M – opracowana w latach 90. w WITU polska modernizacja rosyjskiego karabinu. Broń powstawała na bazie SWD serii II, w których lufy zastępowano nowymi, cięższymi i o grubszych ściankach. Ponadto karabin zaopatrywano w mocowany na łożu odłączalny dwójnóg, nowy montaż lunety, zaś celowniki PSO-1 zastępowano celownikami LD-6×42 produkowanymi przez Przemysłowe Centrum Optyki (PCO). Planowano zmodernizować do tego standardu 160 SWD, co miało kosztować 250 000 PLN, jednak program przerwano przed dostarczeniem wszystkich egzemplarzy. Do 2007 roku wiadomo było, że dostarczono dwie partie prototypowe po 10 szt. SWD-M i partię próbną 30 szt., a więc łącznie 50 szt, SWD-M, oraz o zakupie przez Wojsko Polskie na potrzeby programu SWD-M 119 celowników optycznych LD-6[1]. W 2007 roku ujawniono, że WP posiada na uzbrojeniu 158 karabinów SWD-M[2].

Chińska Republika Ludowa

  • Typ 79 – wersja odpowiadająca SWD
  • Typ 85 – udoskonalony Typ 79
  • NDM 86 – wersja karabinu Typ 85 produkowana na rynek cywilny (głównie amerykański). Wersje kalibru 7,62 x 54R i 7,62 x 51 NATO.

Irak

  • AL Kadesiya – karabiny odpowiadały standardowym SWD. W trakcie pierwszej wojny w Zatoce zakłady wytwarzające karabiny „AL Kadesiya” zostały zniszczone przez lotnictwo. Produkcji już nie wznowiono.

Pierwsze egzemplarze karabinu SWD trafiły na wyposażenie Wojska Polskiego w 1965 roku. Zakupiono około 1300 sztuk karabinu, wystarczającą liczbę, by w karabin SWD wyposażyć każdą drużynę piechoty zmechanizowanej. W następnych latach karabin był produkowany bez większych zmian konstrukcyjnych. Z czasem zastąpiono części drewniane plastikowymi. Zrezygnowano z wyposażania karabinów w zaczep bagnetu. Pojawił się za to zaczep do mocowania dwójnogu. Opracowano nową amunicję wyborową 7N142.

Przypisy

1. Karabin SWD. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karabin_SWD. Dostęp: 12.03.2010.

2. Karabin SWD. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karabin_SWD. Dostęp: 11.03.2010.

Bibliografia:

Encyklopedia najnowszej broni palnej, opracowanie zbiorowe pod red. R.Woźniaka, t. 4, s. 116 – 118